ՆՈՐ ՀՐԱՏԱՐԱԿՈՒԹԻՒՆ – «Հայր մեր»/Բացատրութիւն Ալեքսանդր Շմեմանի»
Նոր լոյս տեսաւ սոյն մեծադիր էջերով տետրը՝ թարգմանութեամբ եւ յառաջաբանով Գառնիկ Աւ. Քհնյ. Գոյունեանի։
Քրիստոնէական աշխարհին համար Տէրունական Աղօթքը կեդրոնական տարրն է անոր կեանքին, ուսուցումին, ծէսին ու առաքելութեան։
Ընդհանրական Եկեղեցւոյ մէջ, Հայ եկեղեցին եւս իր ծէսերը կը սկսի ու կÿաւարտէ «Հայր մեր»ով։ Հայ հաւատացեալին համար անիկա ամենօրեայ ներշնչման աղբիւր է, եւ անոր հաւատքը կը բնորոշէ։
Բոլորին կողմէ օգտագործուող «Հայր մեր»ը կը գտնենք Մատթէոս աւետարանչի մատուցած Լերան Քարոզին մէջ (Մտ 6.9-13)։ Նոր Կտակարանին մէջ, նաեւ Ղուկաս աւետարանիչ գրի առած է «Հայր մեր»ը, բայց այլ շրջագիծէ ներս (Ղկ 11.2-4)։ Մատթէոսի եւ Ղուկասի մատուցածը տարբերակ են։ Մատթէոսեան տարբերակը ընդհանրացած է, որովհետեւ լիակատար համարուած է։
Դարերու ընթացքին, եկեղեցական հայրեր եւ աստուածաբաններ «Հայր մեր»ի վրայ այլեւայլ լեզուներով բազում մեկնութիւններ եւ մեկնաբանութիւններ կատարած են եւ գրած։՚
Արժ. Տ. Գառնիկ Աւ. Քհնյ. Գոյունեան իր ընթերցումներուն մէջ, հանդիպելով անուանի Ալեքսանդր Շմեմանի հմայիչ ու գերիմաստ գրուածքներուն, մտերմութիւն մը հաստատած էր անոնց հետ, եւ ապա որոշած անոնցմէ մի քանին թարգմանաբար ներկայացնել հայ ընթերցողին։ Իր առաջադրութեան առաջին պտուղն է այժմ հրատարակուած տետրը։
Թարգմանիչը սոյն բացատրութիւնը մատուցելէ առաջ, ամփոփ յառաջաբանով մը մեզի կը ծանօթացնէ Ռուս Օրթոտոքս Աւագ Քահանայ եւ ծիսագիտութեան աստուածաբան՝ Ալ. Շմեմանը, եւ կարճ տեղեկութիւն մը կու տայ «Հայր մեր»ի անոր բացատրութեան շուրջ, յետոյ ցոյց կու տայ բացատրութեան արժէքը։
Հեղինակը ութ գլուխներու բաժանումով, խորահմուտ մերձեցումով, եւ հոգեւոր ու մտածողական հարստութեամբ կը բացատրէ «Հայր մեր»ին իմաստը։
Ա. Գլուխը կը բացատրէ «Հայր մեր, որ յերկինս ես»ը։ Կը սկսի այսպէս.
«Երկու հազար տարիներ այս աղօթքը առանց ընդհատումի ըսուած է։ Քրիստոսի իսկ կողմէ օր մը արտասանուած այս խօսքերը, աշխարհի վրայ ամէն պահու տեղ մը մարդիկ կ՚ըսեն։ Այս է պատճառը, որ աւելի լաւ ուղի մը չունինք քրիստոնէութիւնը հասկնալու քան այս կարճ, եւ առաջին նայուածքով պարզ աղօթքը…եւայլն»։
Բ. Գլուխը կը բացատրէ »Սուրբ եղիցի Անուն քո»ն։
Գ. լուխը՝ «Եկեսցէ Արքայութիւն քո»ն։
Դ. Գլուխը՝ «Եղեցին Կամք քո»ն։
Ե. Գլուխը՝ «Զհաց մեր հանապազորդ՝ տուր մեզ այսօր»ը։
Զ. Գլուխը՝ «Եւ թող մեզ զպարտիս մեր, որպէս եւ մեք թողումք մերոց պարտապանաց»ը։
Է. լուխը՝ «Եւ մի՛ տանիր զմեզ ի փորձութիւն, այլ փրկեա՛ զմեզ ի չարէն»ը։ եւ
Ը. Գլուխը՝ »Զի քո է Արքայութիւն, եւ զօրութիւն, եւ փառք յաւիտեանս յաւիտենից»ը։
Շմեման Աւագ Քահանայ «Հայր մեր»ի իր հեղինակաւոր լուսաբանութեան աւարտին, կ՚եզրակացնէ. «Երբ այս աղօթքը կը յիշենք, երբ կը շարունակենք կրկնել, մեր կեանքը կը բացուի Արքայութեան, կը լեցուի զօրութեամբ, կը ճառագայթէ փառքով, որուն դիմաց խաւարը, ատելութիւնը, եւ չարը անզօր կը մնան»։
Արդարեւ, աղօթքին բացատրութիւնը ոչ թէ միայն հետաքրքրական է, այլեւ հրապուրիչ է։ Անսպառ նիւթ է անիկա հոգեւոր կեանքի մէջ ուսանողներուն, աստուածաբաններուն, հոգեբաններուն եւ իմաստասէրներուն…
«Հայր մեր»ի բացատրութեան այս դիւրըմբռնելի, ճշգրտաբան ու գեղեցիկ թարգմանութեան համար շնորհապարտ ենք Տ. Գառնիկին։
Այս տետրը լոյս տեսաւ անատայի Հայոց Թեմի Առաջնորդ՝ Գերշ. Տ. Բաբգէն Արքեպիսկոպոսի Օրհնութեամբ, եւ մեկենասութեամբ Տ. եւ Տիկ. Կապրիէլ եւ Գաթիա Մելքոնեանի՝ ի յիշատակ իրենց մեծ ծնողաց՝ Արթօ Սարգիսեանի եւ Նուարդ Մելքոնեանի։
Այս օգտաւէտ հրատարակութիւնը Ս. Յակոբ Առաջ. Մայր Եկեղեցւոյ կողմէ ձրիօրէն կը բաշխուի փափաքողներուն։ Սննդարար է օրինակ մը ապահովելը եւ սերտելը, որպէսզի Յիսուս Քրիստոսի մեզի ուսուցած «Հայր մեր»ը առաւել գիտակցութեամբ ու համոզումով եւ հաւատքով ուղղենք Աստուծոյ։
Բաբգէն Թօփճեան
