Խորապէս վիրաւորուած ենք բոլորս, Ալեն Սիմոնեանը թքել է Հայրենիք-Սփիւռք միասնութեան վրայ. դոկտ. Խաժակ Գուլաճեան

Կարենի երեսին թքելով՝ ՔՊ-ական Ալեն Սիմոնեանը թքել է թէ՛ ՀՀ Սահմանդրութեան, թէ՛ մարդու իրաւունքների եւ թէ՛ Հայրենիք-Սփիւռք միասնութեան վրայ

«Իրաւունք»ը հարցազրոյց կատարած է Թորոնթոյի «Նոր Հայ Հորիզոն» հեռուստաժամի հաղորդավար, Թորոնթոյի Հայ Կեդրոնի հաղորդակցութիւններու պատասխանատու, հրապարակագիր, ազգային գործիչ, ուսուցիչ եւ դասախօս բնախօսութեան դոկտոր ԽԱԺԱԿ ԳՈՒԼԱՃԵԱՆԻ հետ:

– Որպէս Սփիւռքի հանրային գործիչ, ինչպէ՞ս էք վերաբերում գանատահայ Կարեն Մկրտիչեանի եւ ԱԺ նախագահ Ալեն Սիմոնեանի միջեւ տեղի ունեցած միջադէպին:

– Անցնող 10 օրերին երկու ցաւալի միջադէպ տեղի ունեցաւ: Մէկը Ազգային ժողովի պետական-իրաւական հարցերի մշտական յանձնաժողովի աշխատանքային փակ քննարկման ընթացքում ՔՊ-ական Վլադիմիր Վարդանեանի յարձակողական ու սադրիչ վարմունքն էր «Հայաստան» խմբակցութեան պատգամաւոր Մհեր Սահակեանի նկատմամբ, որը հանգեցրեց ընդդիմադիր պատգամաւորի ինքնապաշտպանական արարքին: Այս դէպքի հրահրումը, կարծես, բաւարար խայտառակութիւն չէր, դրան եկաւ աւելանալու երկրորդ դէպքը՝ հայաստանաբնակ Սփիւռքահայ Կարեն Մկրտիչեանի երեսին թքելու խայտառակութիւնը: Այս երկու միջադէպերը մէկ անգամ եւս ի յայտ բերեցին իշխող վարչախմբի ձեռագիրը հանդիսացող լկտի պահուածքը՝ ընդդիմադիր ուժի եւ Սփիւռքի նկատմամբ:

Գիտենք որ ՀՀ Սահմանադրութեան մէջ յստակ յօդուածներ կան խոշտանգման, անմարդկային կամ նոիւաստացնող վերաբերմունքի, կամ պատժի արգելքի, անձնական ազատութեան եւ օրէնքի առջեւ ընդհանուր հաւասարութեան մասին: Բայց, ըստ երեւոյթի, Կարենի երեսին թքելով՝ ՔՊ-ական Ալեն Սիմոնեանը թքել է թէ՛ ՀՀ Սահմանդրութեան, թէ՛ մարդու իրաւունքների եւ թէ՛ Հայրենիք-Սփիւռք միասնութեան վրայ:

Ցաւալի է, որ իշխանութեան ներկայացուցիչները նման մանրուքների մէջ են երկիրը մխրճում, մինչդեռ պէտք է զբաղուէին եւ լուծէին այլ խնդիրներ: Առաջնահերթութիւնները այլ պէտք է լինեն՝ թշնամին արդէն դարձել է սանձարձակ:

– Ի դէպ, Կարեն Մկրտիչեանը եւս Գանատայի թորոնթոհայ համայնքից է: Ի՞նչ վարքագծով է աչքի ընկել նա համայնքում:

– Կարենին ծանօթ եմ դեռեւս Լիբանանից: Երկուսս էլ յաճախել ենք Համազգային Հայ Կրթական եւ Մշակութային Միութեան ճեմարանը: Աշակերտական մեր օրերից արդէն ի յայտ եկան Կարենի ղեկավարական յատկանիշները: Մենք՝ աւելի կրտսեր աշակերտներս, զարմանում էինք Կարենի ուշիմութեամբ, ընկերասիրութեամբ եւ մանաւանդ ըմբոստութեամբ: Կարենը նաեւ գործունեայ անդամ էր պէյրութահայ համայնքի երիտասարդական եւ սկաուտական միութիւններում: Տարիներ յետոյ, երբ երկուսս էլ հաստատուեցինք Թորոնթոյում, նա շարունակեց նոյն գործունէութիւնը: Դարձաւ Հայ Դատի յանձնախմբի աշխատանքներին աչալուրջ հետեւող եւ ծառայող: 2015-ին վարեց Հայկական Ցեղասպանութեան 100-ամեակի Թորոնթոյի ոգեկոչման ձեռնարկները, որոնք տեղական մակարդակով մեծ արձագանգ ունեցան: Այդ միջոցառումներից անմիջապէս յետոյ՝ Կարենը մի կողմ թողեց ժողովրդավար երկրի բարիքներն ու հանգստաւէտ կեանքը եւ գնաց հաստատուելու հայրենիքում:

Սա էլ աւելացնեմ. Ալեն Սիմոնեանը գրեթէ հայհոյելու պէս՝ «դաւաճան» անուանեց Կարենի մայրիկին: Իսկ Կարենի մայրը՝ Շաղիկ Փափազեանն է, սերունդներ դաստիարակած, բազմավաստակ կրթական մշակ, հայոց լեզուի եւ գրականութեան ուսուցչուհի: Կարենի մայրն այն հայ կնոջ ու մօր տիպարն է, որ «Զարթիր Լաօ» շարժման ընթացքում ժամանեց Երեւան եւ պայքարեց իր ժողովրդի հետ՝ ընդդէմ դաւաճանական քաղաքականութեան: Իսկ նրա հայրը, այսինքն՝ Կարենի մեծ հայրը` ուսուցիչ, տնօրէն, ազգային գործիչ, հրապարակագիր, թատերագէտ, երախտարժան բժիշկ Բաբգէն Փափազեանն է: Այսքանը բաւարար տեղեկութիւն է բացատրելու, թէ որքան անհեթեթ, տմարդի ու ապիկար պահուածք է ցուցաբերել ԱԺ նախագահի պաշտօնում կոչուած Սիմոնեանը:

– Այդուհանդերձ, տեղի ունեցածը համարում էք միջանձնային միջադէ՞պ, թէ՞ սա այսօրուայ հայաստանեան իշխանութեան ամբողջ վերաբերմունքն է Սփիւռքին:

– Անկեղծօրէն, առաջին անգամ, երբ իմացայ դէպքի մասին, պատահածը վերագրեցի Սիմոնեան անձի փողոցային վերաբերմունքին, որովհետեւ առաջին անգամը չէր, որ նա ինքն իրեն նուաստացնող վիճակի մէջ է դնում: Չզարմացայ: Ի՞նչ դաստիարակութիւն պէտք է ստացած լիներ մի անձ, որի մայրը լկտիօրէն իր միջնամատն էր ցոյց տալիս «Դիմադրութիւն» շարժման մասնակիցներին: Առաջին տպաւորութեամբ՝ պարզապէս եղկելի ու նողկալի դէպք էր, բայց շուտով այն ստացաւ տարաբնոյթ ծաւալ ու կշիռ: Անցաւ միջանձնային իրավիճակից ու դարձաւ քաղաքական: Բացատրեմ՝

  1. Խնդիրը վերաբերում է Սփիւռքահայ մի երիտասարդի, որ մի կողմ թողնելով իր բարեկեցիկ կեանքը՝ հաստատուել է Հայաստանում իր ընտանիքով, եւ այնտեղ շարունակում է իր հայանպաստ եւ հայրենանպաստ գործունէութիւնը: Հետեւապէս հարցն այլեւս անձնական չէր, այլ ընդդէմ Սփիւռքի էր:
  2. Սիմոնեանի գռեհիկ վերաբերմունքին յաջորդեց իր իշխանական լիազօրութիւնների չարաշահում՝ երբ իր թիկնապահերին օգտագործեց իր քմահաճոյքի համար, որպէսզի խոշտանգեն քաղաքացի Կարենին: Գիտէ՞ք ինչ կը պատահէր Սիմոնեանի պէս անձի հետ, եթէ այս դէպքը տեղի ունենար ժողովրդավար երկրում, կա՛մ իր գործընկերները, կա՛մ ամբողջ ժողովուրդը ոտքի կ՚ելնէր ու կը պահանջէր նրա հրաժարականը:
  3. Արարքի լայնօրէն քննարկմանն եւ քննադատմանը յաջորդեց Ալեն Սիմոնեանի անմակարդակ ու ամբարտաւան գրառումը, ուր հեգնեց 132 տարի անընդհատ հայ ժողովրդին եւ հայրենիքին ծառայած Հայ Յեղափոխական Դաշնակցակութեանը եւ իր հանգիստ կեանքը թողած եւ հայրենիքում հաստատուած Կարենին:

Խորապես վիրաւորուած ենք բոլորս, եւ վիրաւորուած պէտք է զգայ ամէն հայ՝ լինի Հայրենիքի սահմանների մէջ ապրող, թէ դրսում, որովհետեւ ոչ թէ տհաս մի էակ ողորմելի վերաբերմունք է ցուցաբերել մի քաղաքացու նկատմամբ, այլ որովհետեւ դէպքը լուսարձակի տակ է առնում Հայաստանում ժողովրդավարութեան նահանջը, մարդու իրաւունքների ոտնահարումը, ընդդիմադիր հայացքներ ունեցող անձերի նկատմամբ իշխանութեան բարձրաստիճան պաշտօնեաների անհանդուրժողականութիւնը:

Յետ այսու ինչպիսի՞ն պէտք է լինի Սփիւռքի վերաբերմունքը, եւ արդեօք սա ազդակ չպէտք է լինի ամբողջ Սփիւռքահայութեանը:

– Իր այս ազգավնաս, անընդունելի ու դատապարտելի արարքով, Սիմոնեանն անարգեց ամբողջ մի Սփիւռք, որը 70 տարի ապրեց անկախ հայրենիք ունենալու երազանքով եւ ունենալուց յետոյ՝ 32 տարի շարունակ իր ամբողջ ներուժով՝ մարդկային, նիւթական, բարոյական՝ սատարեց հայրենիքի բարգաւաճմանը: Ուրեմն՝ թքելու քաղաքականութեա՞մբ յետ այսու այս իշխանութիւնը պիտի վերաբերի Սփիւռքին: Ընդվզում ենք, որովհետեւ սաստումի խօսք է ուղղւում Սփիւռքին, ըստ որի, իրաւունք չունենք հայրենիքի քաղաքականութեանը միջամուխ լինելու: Այդ դէպքում՝ յստակ չէ, թէ ինչո՞ւ է նշանակուած Սփիւռքի գլխաւոր յանձնակատար: Այս բոլորը նկատի ունենալով՝ կարծում եմ՝ ժամանակն է հասել, որ հայկական Սփիւռքի մէջ գործող բոլոր կառոյցները դրսեւօրէն յստակ եւ կոշտ դիրքորոշում՝ այս վարչախմբի նկատմամբ՝ արհամարհելով դաւաճանների այցը Սփիւռքի հայկական համայնքներ: Կարծում եմ՝ նաեւ Սփիւռքը պէտք է դադարի դրամարկղ լինել եւ որոշ ժամանակ զբաղուի իր ինքնակատարելագործումով՝ միշտ սակայն յանուն Արցախի ու Հայաստանի վերելքի:

Յատկանշական է այն, որ Սփիւռքահայերն են միայն նման համարձակութիւն ունեցել Ալեն Սիմոնեանի աչքերի մէջ նայելով ասել՝ դաւաճան… Ի՞նչ եզրակացութիւն պէտք է անենք այս ամէնից, թէ՞ մխիթարուենք նրանով, որ Ալեն Սիմոնեանը իբր վիրաւորւում է այս արտայայտութիւնից:

– «Դաւաճան» բնորոշումից «վիրաւորուելը», պարզապէս, պատրուակ էր Սիմոնեանի համար, որ ինքնահաստատուելու մի փորձ կատարի: Խնդրոյ առարկայ անձն ինչ տեսակի բնորոշում էլ տուած լինէր՝ քաղաքական, թէ՝ անձնական, ԱԺ նախագահի պաշտօնում կոչուածը նոյն վերաբերմունքը պիտի ունենար: Արդէն սա ինքնին ահազանգային է: Երկրիդ ղեկավար դիրք զբաղեցնող պաշտօնատարը քաղաքականօրէն տհաս է: Ինչ վերաբերում է հարցի առաջին մասին, պիտի չուզէի բաժանարար գծեր գծել հայաստանաբնակ հայութեան եւ Սփիւռքահայութեան միջեւ: Սփիւռքահայը համարձակութիւն է ունեցել այս պարագայում, բայց հայաստանաբնակն էլ տարբեր առիթներով է նմանօրինակ ու տարբեր համարձակութիւններ ունեցել: Իսկ թէ ինչո՞ւ մի Սփիւռքահայ նման համարձակութիւն կարող է ունենալ, դրա համար պարտական ենք Սփիւռքը կերտած ղեկավար սերնդի թողած ժառանգութեանը եւ Սփիւռքի մէջ ստացած մեր ազգային դաստիարակութեանը:

ՀՐԱՆՏ ՍԱՐԱՖԵԱՆ

 

 

Comments are closed.