ԳՆԱՃԻ ՄԱՍԻՆ…
Պէտք է ողջունել Նախ. Սարգսեանի նախաձեռնութիւնը երկրի շուկայական համակարգէն ներս սանձազերծուած գնաճի (inflation) կապակցութեամբ խորհրդակցութիւն հրաւիրելու։ Պետական բարձր մակարդակով այս խորհրդակցութիւնը տեղի ունեցած է երէկ և անոր մաս կազմած են բոլոր պատկան գերատեսչութեանց պետերը բացի ՀՀ Վարչապետէն։ Ինչպէս անցեալին, Պր. Նախագահը հանդէս կու գայ մանրակրկիտ վերլուծումներով հարցի ախտորոշման տուեալները մէկիկ-մէկիկ հանդիսադրելով և պարտաւորութիւններ մատնանշելով։ Նաև պահանջ կը դնէ, որ գերատեսչութեանց պետերը գնաճի երևոյթին առարկայական և սպառիչ ուսումնասիրութիւնը ընեն և առնեն անհրաժեշտ քայլերը գնաճը հակակշռի տակ բերելու։ Այս բոլորը նախաձեռնութեան դրական կողմերն են, որոնք սակայն (լաւագոյն պարագային) սկիզբն են միայն երկրի տնտեսութեան համար ճակատագրական բնոյթ ունեցող այս պայքարին։
Պր. Նախագահը դիտել կու տայ՝
«…Առաջին հանգամանքը հետևեալն է. ակնյայտ է, որ Հայաստանում շուկայական յարաբերություններ են գործում, և պետութիւնը չի միջամտում գնագոյացման պրոցեսներին, բայց մենք նախ պարտաւորութիւն ունենք միջավայր ձևաւորելու՝ մրցակցայի՛ն միջավայր, որը երևի հիմնական գործօններից մեկն է գների արդարացի կարգաւորման գործում: Երկրորդ՝ մենք ունենք ամբողջական գործիքակազմ շուկայում գերիշխող դիրք ունեցող տնտեսավարողների գործունէութիւնը ուսումնասիրելու: Եւ երրորդ՝ մենք ունենք բազմաթիւ լծակներ պարզելու, թէ շուկաներում տատանումներն իրօք օբիեկտիւ գործընթացների՞ արդիւնք են, թէ տնտեսավարողների ագահութեան պատճառ:»
Յստակ է, թէ ինչի՞ կ՚ակնարկուի, երբ կը խօսինք «տնտեսավարողների ագահութեան» մասին։ Իրականութեան մէջ, հոն իսկ թաղուած է հարցին իսկական բանալին (չըսելու համար՝ «շան գլուխը»)։ Փաստը այն է, որ Հայաստանի ազգային տնտեսութիւնը լայն չափերով կը գտնուի երկրի մենաշնորհային համակարգի ճանկերուն մէջ։ Մրցակցային դաշտի ազատ պայմաններուն մէջ «տնտեսավարողների ագահութիւն»ը պէտք է ըլլայ էապէս անհետևանք։ Ազատ շուկան՝ ի՛նք պէտք է փշրէ ագահութեան ամէն յիմար փորձ։ Պր. Նախագահը ոչինչ կ՚ըսէ մենաշնորհային համակարգի պատասխանատւութեան մասին։ Գերատեսչուփեանց պետերը, ըստ նախագահական զեկոյցին, գնաճը կը բացատրեն միջազգային շուկայի գիներու բարձրացմամբ։ Ոչ ոք կը յարուցէ հաւանականութիւնը մենաշնորհային համակարգի դերակատարութեան։ Քննարկման մասնակիցներէն ոչ ոք տրամադրութիւն ցոյց կու տայ մեր տան ներքին հարցերուն վրայէն վարագոյրը վերցնելու։ Բացի անշուշտ Պր. Նախագահի վերոյիշեալ հպանցիկ մատնանշումէն։
Եթէ Հ.Յ.Դաշնակցութեան պլատֆորմի կէտերով հաստատուած համակարգային բարեփոխումներու և յատկապէս մենաշնորհային համակարգի կազմաքանդման պահանջները շարունակուին անտեսուիլ, Պր. Նախագահն ու կառավարութիւնը արմատական լուծում չեն կրնար բերել գնաճի երևոյթին։ Այնքան ատեն, որ մենաշնորհային համակարգի գոյութիւնը կը հանդուրժուի երկրին մէջ, գնաճը անխուսափելի է։ Պր. Նախագահը կրնայ ժամանակաւոր և մակերեսային «լուծում»ներ պարտադրել երկրին (որոնց սուղ գինը ի վերջոյ հանրութիւնն է, որ կը վճարէ), բայց գնաճի սպառնալիքը կը շարունակէ կախուած մնալ երկրին վրայ և ամէն օր աւելի պատուհասել երկրի տնտեսութեան դաշտը։
Պէտք է սրտանց մաղթել, որ իշխանութիւնը աննախընթաց խիզախութիւն ցուցաբերէ այս խնդրին մէջ և վճռականօրէն անցնի խորհրդակցութիւններու փուլէն անդին։ Ի վերջոյ իր ապագան է խնդրոյ առարկայ։ Ներկայ պայմաններուն մէջ, միայն ինքն է, որ կրնայ փրկել ինքզինք և երկիրը գնաճի դառն հետևանքներէն։
Կարօ Արմենեան