Հայերու իսլամացումը Մեծ Եղեռնի օրերուն

«ՀՈՐԻԶՈՆ» – Հայկական Ցեղասպանութեան դէպքերու մանրամասնութեանց հարուստ աղբիւր եղած է Սոֆիայի «Հայաստան» եռօրեան, որ հրատարակուած է 1915-ի Մարտէն մինչեւ Սեպտեմբեր եւ հետագային՝ 1919-1925:
Ծածկանուններով թերթին աշխատակցած են Լիպարիտ Նազարեանց, Շաւարշ Միսաքեան, Զապէլ Եսայեան, Վահագն Քրմոյեան եւ ուրիշներ:

«Հայկական հարց», «Երկիր», «Մեծ ճգնաժամը» խորագրով թերթի մնայուն սիւնակները կը ներկայացնեն Մեծ Եղեռնի օրերուն պատահած պատմական նշանակութիւն ներկայացնող եղելութիւններ:

Մեծ Եղեռնի 90-ամեակի օրերուն, Մեծի Տանն Կիլիկիոյ Կաթողիկոսութիւնը, թերթի հարազատ ծաւալով վերահրատարակեց Հայաստանի 1915-ի հաւաքածոն:

Ստորեւ կը ներկայացնենք 1915-ի թիւերէն քաղուած տեղեկութիւններու փունջ մը:

* * *

Իսլամացումը

Թուրք կառավարութիւնը, ըստ երեւոյթին, որոշած է ամբողջ հայ ժողովուրդը տեղահան ընել: Բացառութիւն կը լինի միայն անոնց համար, որոնք մահմետականութիւն կ՚ընդունին: Այդ է պատճառը որ վերջին օրերը բազմաթիւ հայերը կը «թրքանան»: Այսպէս, Կիրասոնի չորս հարիւր տունէն երկու հարիւրը մահմետականացած է, իսկ միւսները քշուած են: Օրդուի երկու հարիւր քսան տունէն մահմետականացած է հարիւր վաթսունը: Սոսկալի լուրեր կու գան նաեւ Սամսոնէն, Տրապիզոնէն, Իւնեայէն եւ ուրիշ տեղերէ:

«Հայաստան», 

1 Յուլիս 1915

Իսլամացումը

Կեսարիոյ շրջանի մէջ 500 հայ ընտանիքներ իսլամացած են:
«Հայաստան», 

19 Սեպտեմբեր 1915