Պելկէի Յօդուածը՝ «Պետական Գաղտնիք»ի Վնասներուն Մասին
\n
\n
ՊՈԼԻՍ, «Մարմարա».- Քաղաքապետական ընտրութիւնները, որոնք այնքան մեծ աղմուկէ մը ետք աւարտեցան, մոռացումի պիտի մատնե՞ն այն գայթակղութիւնը, որ ստեղծուեցաւ, երբ համացանցի էջերուն մէջ ամբողջ մերկութեամբ հրատարակուեցաւ արտաքին գործոց նախարարութեան մէջ Սուրիոյ մասին կատարուած խօսակցութիւնը։ Իշխանութիւնները «հայրենադաւութիւն», «լրտեսութիւն» որակեցին այս գաղտնի ունկնդրութիւնը, որ կը բացայայտէր պետական գաղտնիք մը։ Բայց ասիկա բոլորին կարծիքը չէր։ Քաղաքական կամ մամուլի աշխարհին մէջ քիչ չէ թիւը անոնց, որոնք կը կարծեն, թէ ասիկա լրտեսութիւն չէ եւ կը մտնէ մամլոյ ազատութեան եւ լրատուական պարտականութեան շրջանակին մէջ։
\n Այս տեսակէտէն՝ կարեւոր յօդուած մը ունի յայտնի մեկնաբան Մուրատ Պելկէ, որ «Թարաֆ»ի մէջ կը խօսի «պետական գաղտնիք» կոչուած երեւոյթին մասին։ Ան կը պաշտպանէ այն տեսակէտը, թէ վերոյիշեալ գաղտնի ունկնդրութիւնը «լրտեսութիւն» չէ, որովհետեւ լրտեսները իրենց գողցած տեղեկութիւնները համացանցի մէջ չեն հրապարակեր, այլ կը յանձնեն միայն անոնց, որոնք զիրենք վարձած են։
\n Մուրատ Պելկէ ապա կ՛արծարծէ կարեւոր նիւթ մը՝ դիտել տալով, որ «պետական գաղտնիք» խօսքը մարդոց սարսափ պատճառող խօսք է այս երկրին մէջ, որովհետեւ Թուրքիոյ մէջ կայ «օտար»ը, «օտարական»ը եւ անոր դիմաց ալ՝ «մենք»ը, ու երբ օտարի մասին կը խօսուի, «մենք»ը անմիջապէս սրբութիւն կը դառնայ։
\n «Մէկը, որուն հետ երբե՛ք չենք կրցած համաձայնիլ, օտարականի մը դիմաց յանկարծ մեր ամենասիրելի անձը կը դառնայ։ Արտաքին գործոց նախարարութեան սենեակէն կատարուած ունկնդրութիւնն ալ հիմա նոյն սակառին մէջ դրուեցաւ ու փոթորիկ յառաջացուց։ Այսպիսի խօսակցութիւն մը ինչպէ՞ս կրնայ հրատարակուիլ եղեր… ասիկա դաւաճանութիւն է եղեր», կը գրէ ան:
\n Մուրատ Պելկէ շատ ցնցիչ մեկնաբանութիւն կ՛ընէ՝ դիտել տալով, որ տեղեկութիւն մը երեւան հանուեր է ու հիմա կարելի չէ արգիլել անոր հրատարակութիւնը։ «Այս պատճառաւ «ԵուԹիւպ»ը կ՛արգիլես, բայց ատով չես կրնար մէջտեղէն անհետացնել գաղտնի պահուած լուրը։ Որո՞ւն արգիլած կ՛ըլլաս։ Միայն Թուրքիոյ ժողովուրդին։ Եւ իր ժողովուրդին դէմ կիրարկուած այս արգելքը միայն հիմա չէ որ կը գործադրուի։ Այս արգելքը այս երկրի պատմական իրականութիւնն է։ Գլխաւորութեամբ 1915ի հայկական սպանդին, բոլոր այն պատահարները, որոնք կը պատկանին մեր մօտիկ անցեալին, այս երկիրի իշխանութիւններուն կողմէ գաղտնի պահուեցան։ Որմէ՞ գաղտնի պահուեցան։ Որովհետեւ իրենց ուժը չէր բաւեր արտաքին աշխարհէն գաղտնի պահելու, անոնք միայն Թուրքիոյ ժողովուրդէն գաղտնի պահեցին», կը գրէ ան։
\n Պելկէ իր յօդուածին մէջ կը կրկնէ, որ երկրի իշխանութիւնները տարբեր բան չեն ըներ, երբ խօսք կը բացուի հայկական սպանդներուն կամ 1955ի Սեպտեմբեր 6-7ին Պոլսոյ մէջ տեղի ունեցած փոքրամասնութեանց (մասնաւորաբար յոյն) դէմ յարձակումներուն մասին։ «Աշխարհի ամէն կողմ կը կատարուին աղտոտ գործեր, որոնց մէկ մասը երեւան կը հանուի։ Բայց այն ատեն ո՛չ մէկը կրնայ արգիլել «Թուիթըր»ը կամ «ԵուԹիւպ»ը: Այդ երկիրներուն մէջ ոչ մէկը այսպիսի բանի մը մասին կրնայ մտածել։ Իսկ մեր երկրին մէջ «պետական գաղտնիք» ըսուածը սուրբ բան է», կ՛աւելցնէ ան։
\n Պելկէ կը նշէ. «Եթէ ատենօք անհրաժեշտ արհեստագիտութիւնը գոյութիւն ունենար եւ մէկը ունկնդրած ըլլար Թալէաթի, Պահաէտտինի ու Նազիմի խօսակցութիւնները, կամ՝ տարիներ ետք, եթէ մէկը մտիկ ընէր, թէ Մենտերեսն ու անոր կարգ մը գործակիցները ինչե՜ր խօսած էին Սելանիկի մէջ Աթաթիւրքի տան վրայ ռումբ մը պայթեցնելու մասին, այն ատեն հաւանաբար մեր պատմութեան մէջ 1915ի խայտառակութիւնը կամ Սեպտեմբեր 6ի աղէտը չէր պատահեր»:
\n