«Կը դիմագրաւենք դիւանագիտական ցեղասպանութեան պարագայ՝ Ատրպէյճանի կողմէ Արցախի դէմ» – ՀԱՐՑԱԶՐՈՅՑ ՖՐԱՆՍԱՅԻ ԽՈՐՀՐԴԱՐԱՆԻ ԱՆԴԱՄ ՎԱԼԵՐԻ ՊՈՒԱՅԷԻ ՀԵՏ

Լուրջ խոչընդոտ մըն է Արցախի բացակայութիւնը բանակցութիւններէն, մինչ Ատրպէյճան ամէն առիթ կ’օգտագործէ խանգարելու համար բանակցութիւնները: Վերջերս կը տեսնենք նաեւ թէ միջազգային հանրութիւնը ոչինչ կ’ընէ այս ապակառուցողական կեցուածքը կասեցնելու համար: Ըստ ձեր կարծիքին, որո՞նք պէտք է ըլլան բանակցութիւնները զարգացնելու նպատակով յառաջիկայ քայլերը: 

Շատ ուրախ եմ, որ առաջին անձերէն եղած եմ որ մաս կազմեցի «Արցախի Բարեկամութեան Կոմիտէին» եւ այդ ճամբով աշխատանք կը տանինք ծանօթացնել Արցախի հարցը միջազգային հասարակական կարծիքին:

Առաջին անգամ երբ Հայաստան այցելեցի, առիթ ստեղծուեցաւ յաջորդաբար այցելելու Արցախ ալ: Այս նախաձեռնութիւնը յաջողուեցաւ շնորհիւ Ֆրանսայի մօտ Արցախի ներկայացուցիչ Յովհաննէս Գէորգեանին:

Արցախը մօտէն տեսնելու եւ ճանչնալու իրողութիւնը՝ ինծի համար իսկական յայտնութիւն մը եղաւ: Այդ զգացումը իմ մէջս հասունցած էր արդէն:

Այսօր, դժբախտաբար, ճանաչումի չ’արժանանար ցեղասպանութեան մերժումը պատժելիութեան վերածելու պարագան, որպէսզի առաջին այդ հանգրուանէն անդին երթալով, զբաղինք Արցախի ճանաչման հարցով ալ:

Վերոյիշեալ երկու կենսական հարցերը անքակտելիօրէն իրարու կապուած են: Անցեալը առընչուած է ներկային, եւ անցեալն է որ կը հաստատէ մեր ներկայութիւնը:

Այս հարցերը առընչուած են, շատ մօտիկ են իրարու.- Ցեղասպանութեան ժխտումը պատժելիութեան ենթարկելու եւ Ցեղասպանութիւնը ճանչնալու հարցերը: Պէտք է շարունակել ճիգերը որ Միացեալ Նահանգները ճանչնան Հայկական Ցեղասպանութիւնը:

Այս բոլորը առիթ պիտի տան, որ Արցախը ճանչցուի ու շարունակէ իր բնականոն գոյութիւնը:

Ամբողջ հայութիւնը մեծ խանդավառութեամբ արձագանգեց Եւրոպական Միութեան եւ Արցախի միջեւ բարեկամական խումբի ստեղծման լուրին: Նոր վերադարձաք Երեւան եւ Արցախ կատարած ձեր այցելութենէն: Ինչպիսի՞ օգտակարութիւն պիտի ունենայ ձեր խումբի աշխատանքը ԼՂՀ հիմնախնդրի կարգաւորման մէջ: 

Վերջերս, կրկին այցելեցի Արցախ, շնորհիւ կիպրացի եւրոերեսփոխան Էլէնի Թէոխարուսի դասաւորումին: Տիկին Թէոխարուսն է որ նախաձեռնեց «Եւրոպական Միութեան ու Արցախի միջեւ Բարեկամութեան Խումբի» ստեղծման:

Եւրոպա եւ Հայաստան կապի հաստատման գոյութիւնը, կը հաւատամ, շատ յատկանշական ու նշանակալից քայլ մըն է, անոր համար մանաւանդ, որ տիկին Թէոխարուս կիպրացի է, եւ իր ազգութեան պարագան իւրայատուկ խորհրդանշանակութիւն մը կուտայ հարցին:

Յատկանշական է մանաւանդ այն պատճառով, որ երբ ժողովուրդ մը ճնշուած է, մեկուսացուած է, երկուքի կտրուած է, բռնագրաւուած է, ժխտուած է, «ապտակուած» է, եւ իր ներկայացուցիչը, հիմա՝ Էլէնի Թէոխարուսը, կ’երթայ ու կը հանդիպի այլ ժողովուրդի մը, հայ ժողովուրդին, որ իր ազգին պէս իր պատմութիւնն ալ խոցուած է, այս երեւոյթը Եւրոպայի համար մեծ նշանակութիւն պէտք է ստանայ:

Ժամանակն է, որ Եւրոպան շարժի. եւրոպական պետութիւնները շարժին, ի մասնաւորի ժողովուրդներու անցեալի ու ներկայի բարձր արժէքներուն համար:

Վերջերս գրաւոր դիմում մը կատարեցիք Ֆրանսայի արտաքին գործոց նախարարութեան՝ նշելով Հայաստանի եւ Լեռնային Ղարաբաղի միջեւ ուղիղ օդային հաղորդակցութեան վերականգնման անհրաժեշտութիւնը եւ կոչ ընելով նախարարութեան, որ աջակցի Ստեփանակերտի օդակայանի բացման գործին:

Հարց ուղղեցի Հայաստանի արտաքին գործոց նախարարին՝ Երեւան-Ստեփանակերտ օդային թռիչքներու հարցով, եւ որեւէ պատասխան չստացայ: Կը թուի սակայն, թէ այս հարցի կարգաւորման ուղղութեամբ յոյսեր ու լաւատեսութիւն կայ:

Երբե՛ք պէտք չէ հրաժարիլ ու նահանջել: Տեւաբար հարցը պէտք է հետապնդել:

Որպէսզի նաեւ ձեր հարցումին պատասխան տամ, յայտնեմ, որ երբ Արցախ կ’երթամ, նախ եւ առաջ ըսեմ, որ չափազանց գեղեցիկ երկիր մըն է, որ կ’արժէ անպայման ճանաչման արժանանալ: Արցախի մէջ կը տեսնէք մարդիկ որ կ’ապրին խաղաղութեան մէջ: Աւելին՝ կը ցանկան խաղաղութեան մէջ ապրիլ: Նոր սերունդը կը փափաքի կրթութիւն ու զարգացում ստանալ: Ժողովուրդը ապրելու եւ գոյատեւելու կամք ունի, հակառակ որ «խեղդուած» վիճակի մէջ կը գտնուի:

Ճիշդ է, Ատրպէյճան մէկ միտում կը հետապնդէ.- խեղդել Արցախը եւ իր մասին այլեւս խօսեցնել չտալ. մարել ու անհետացնել Արցախի ժողովուրդը: Ուրեմն՝ կը դիմագրաւենք դիւանագիտական ցեղասպանութեան պարագայ Ատրպէյճանի կողմէ Արցախի դէմ:

Այսօր, պաշտօնական կապտում մը կայ հանրապետութեան նախագահ Ֆրանսուա Հոլանտի կողմէ: Ցեղասպանութեան ժխտումի պատժելիութեան հարցով նախագահ Նիքոլա Սարքոզի ցուցաբերեց քաջ մարդու նկարագիր, եւ իրականացուց ժխտումի քաղաքականութեան դէմ օրէնք: Աւելին՝ այցելեց Հայաստան, Ծիծեռնակաբերդի վրայ տնկեց խաղաղութեան ծառը: Յայտարարեց թէ պէտք է ճանչցուի Ցեղասպանութիւնը:

Խոստացաւ, եւ իր խոստումը յարգեց:

Գալով Ֆրանսական խորհրդարանէն ներս Հայոց Ցեղասպանութեան ուրացման դէմ օրինագիծի որդեգրման հարցին, որ ձեր գործօն մասնակցութեամբ եւ առաջնորդութեամբ յաջողուեցաւ, ծանօթ են Թուրքիոյ իրագործած ճնշումները, որ իր գործելու մնայուն եղանակը կը կազմեն, սպառնալիքներով եւ անուղղակի ձեւերով: Ինչպէ՞ս պիտի ընթանայ օրինագիծի վաւերացման յաջորդ հանգրուանը:

Նախագահ Ֆրանսուա Հոլանտ 2012ի Ապրիլ 24ին խոստացած էր որոշ բաներ ընել: Այդ խոստումները տուած էր՝ նախագահական ընտրութիւններէն քանի մը օր առաջ: Այդ խոստումներու կարգին, ըսած էր թէ՝ 2013ի Ապրիլ 24ը պիտի չտօնենք՝ առանց յաջողած ըլլալու ցեղասպանութիւնը ժխտողներու պատժելիութեան օրէնքը:

Բայց, մենք բոլորս, ականատես վկաները եղանք, որ խոստացուած այդ քայլը չառնուեցաւ եւ այս տարուան Ապրիլ 24ը նշուեցաւ առանց այդ օրէնքի կիրարկման: Եւ տակաւին, որեւէ նշոյլ չի տեսնուիր, մեզ բոլորս համոզելու համար թէ նման քայլ մը գործնական ընթացքի մէջ է:

Հակառակ որ իր խոստումը չյարգեց, հակառակին ալ փաստը տուաւ Էլիզէի պալատի մուտքին Ատրպէյճանի նախագահ Ալիեւի ձեռքը սեղմելով:

Այդ երկերես խաղը պէտք է այլեւս վերջ գտնէ:

Ֆրանսայի պէս երկրի մը մէջ ամէն տեսակի կարելիութիւններ կը տրամադրենք, որպէսզի ցեղասպանութիւնը մերժողներուն դիմաց պատժական կեցուածքը օրէնքի վերածենք: Եւ անշուշտ, պայման չէ, որ պատժական օրէնքը միայն Հայոց Ցեղասպանութեան վերաբերի, այլ ընդգրկէ ու պատժէ բոլոր Ցեղասպանութիւնները ժխտողները, որոնք ընդունուած են ֆրանսական պետութեան կողմէ:

Այսօր, Ֆրանսա, ճանչցած է երկու ցեղասպանութիւններ: Հայկականն ու հրէականը:

Ի գին ամէն զոհողութեան, ցեղասպանութեան ժխտումի օրէնքը պէտք է ընդունուի, որովհետեւ այդ մէկը քաղաքական անհրաժեշտութիւն մըն է: Մեզի՝ ֆրանսացիներուս համար, նման քայլ մը քաղաքական կեցուածքի համազօր է՝ Ֆրանսայի, Ֆրանսայի ժողովուրդի եւ հայկական ու այլ ծագում ունեցող Ֆրանսայի քաղաքացիներուն համար: Այլեւ՝ միջազգային հանրային կարծիքին համար, որովհետեւ ցեղասպանութեան ճանաչումը համաշխահային հարց մըն է, քանզի միեւնոյն հարցերը կը կրկնուին: Իսկ ներկայ պայմաններուն մէջ դարձեալ կը փորձուի խեղդել Հայաստանը քաղաքական, դիւանագիտական, տնտեսական, ճարտարարուեստական առումով:

Ցեղասպանութեան հարցերը խիստ արագ պէտք է լուծուին:

Ֆրանսան ժողովրդավար եւ արդար ընկերութեան հաւատացող առաջնակարգ երկիր է, ծանրակշիռ ու ազդեցիկ քաղաքականութեամբ Եւրոպական Միութեան շրջագիծէն ներս: Ծանօթ են Թուրքիոյ նպատակները որ կը ձգտի անդամակցիլ Եւրոպական Միութեան, առանց սակայն որեւէ ձեւով փաստելու թէ ինք կը հաւատայ ու կ’ընդունի Եւրոպական բարքերն ու սկզբունքները: Նման երկրի մը մուտքը այս պարագային, ինչպիսի՞ ազդեցութիւն կրնայ բերել եւրոպական ընտանիքէն ներս: 

Ֆրանսայի Ազգային Ժողովին մէջ երեք առաջարկներ ներկայացուցած եմ: Ֆրանսական պետութիւնը իմ երեք առաջարկներս ալ ընդունելու հնարաւորութիւն ունի իր նախածրագրած օրակարգերու աշխատանքներու ճամբով:

Դիմած եմ Ծերակոյտին: Դիմած եմ Ծերակոյտի նախագահին: Դիմած եմ Ազգային Ժողովի նախագահին, տարբեր քաղաքական խմբակցութիւններու, որպէսզի ցեղասպանութեանց վերաբերող օրէնքի մը նախագիծը վերաքննենք եւ յստակացնենք ցեղասպանութիւններ ժխտող օրէնքի պատժելիութեան կեցուածքներ:

Այս կ’ընեմ, որովհետեւ չենք կրնար բաւարարուիլ միայն մեր Սահմանադրական Խորհուրդի միակողմանի տեսակէտին վրայ:

Պէտք է աւելի հեռու երթանք, նոյնիսկ Սահմանադրական Խորհուրդի տեսակէտէն:

Այս բոլոր աշխատանքներուն կը հետեւիմ:

 Վալերի Պուայէ թրքական հալածանքի եւ սպառնալիքներու ենթարկուած է

Վալերի Պուայէի արդար ու պահանջատէր կեցուածքը թրքական ժխտումին հանդէպ զայրոյթ յառաջացուած է իր դէմ: Թրքական «Միլլիյէթ» թերթը, հաղորդած է թէ երեսփոխանուհին կը պնդէ, թէ թրքական կառավարութեան կողմէ անարգուած է եւ սպառնալիքներու ենթարկուած: Պուայէ յայտարարած է, որ «YouTube» կայքին վրայ իր հասցէին հայհոյանք եւ անարգանք պարունակող հարիւրաւոր նիւթեր կան:

«Լաւ որ թրքերէն չեմ հասկնար: Սակայն իմ եւ ընտանիքիս դէմ ֆրանսերէնով ալ սպառնալիքներ ստացած եմ: Ստիպուած եղայ  շրջան մը ոստիկաններու պաշտպանութեան տակ ապրելու: Ես հայ-ֆրանսական բարեկամութեան խմբակի փոխ նախագահն եմ: Հայկական Ցեղասպանութեան ուրացման պատժելիութեան համար պայքարս պիտի շարունակեմ», ըսած է ան:

Պուայէ նշած է, որ նախապէս այցելած է Թուրքիա, սակայն հիմա, նոյնիսկ եթէ կառավարութիւնը խոստանայ երաշխաւորել իր ապահովութիւնը, ինք նման վտանգաւոր քայլի պիտի չդիմէ:

«Կառավարութիւնը չսպաննեց Հրանդ Տինքը, սակայն յայտնի չէ, թէ ո՛վ սպաննեց զայն», աւելցուցած է Պուայէ, նշելով, որ ինք Թուրքիայէն նաեւ զօրակցական նամակներ կը ստանայ: «Թուրքիոյ մէջ տակաւին մարդկային իրաւունքներու հաւատացող մարդիկ կան» կÿըսէ ան: