«Ադրբեջանին Զէնք Վաճառելու Ռուսաստանի Քայլը Ռազմավարական Գործընկերոջ Պահուածք Չէ». Կիրօ Մանոյեան
ԵՐԵՒԱՆ.– «Ադրբեջանին զէնք վաճառելու Ռուսաստանի քայլը ռազմավարական գործընկերոջ պահուածք չէ», յայտարարած է ՀՅԴ Բիւրոյի Հայ Դատի եւ քաղաքական հարցերու գրասենեակի պատասխանատու Կիրօ Մանոյեան 9 Յուլիսին «Փաստարկ» մամլոյ ակումբին մէջ լրագրողներուն հետ ունեցած հանդիպումին ընթացքին՝ անդրադառնալով Ռուսիոյ կողմէ Ատրպէյճանին ծախուող մէկ միլիառ տոլար արժողութեամբ յարձակողական բնոյթի զէնքի գործարքին:
Ըստ Կիրօ Մանոյեանի՝ Ռուսիան իրաւական առումով պայմանագրային տրամադրութիւններ չէ խախտած: Բայց Ատրպէյճանին մեծաքանակ զէնքի վաճառքը ռազմավարական դաշնակիցէ ակնկալուող կեցուածք չէ:
«Եթէ հաւատանք մեկնաբանութիւններին, թէ այդ զէնքը Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ ռազմական հաւասարակշռութիւնը չի խախտում, ապա, այդուհանդերձ, պատերազմի հաւանականութիւնը մեծանում է, երբ նման պետութեան ձեռքին զէնք է յայտնւում: Բնականաբար, պատերազմ սկսելու գայթակղութիւնն Ադրբեջանի մօտ մեծանում է: Ուստի մտահոգիչ է Ռուսաստանի պահուածքը, որքան էլ որ փորձեն ներկայացնել, թէ ռազմական հաւասարակշռութիւնը երկրների միջեւ չի խախտւում: Կան նաեւ այնպիսիք, որոնք ասում են, թէ ոչ միայն խախտւում է հաւասարակշռութիւնը, այլեւ վտանգւում է տարածաշրջանը: Դա առաւել եւս մտահոգիչ է: Իրաւական իմաստով խախտում չկայ, բայց ռազմավարական դաշնակցից ակնկալուող կեցուածք չէ», դիտել տուած է Մանոյեան՝ աւելցնելով, որ Ռուսիոյ կեցուածքը ընդունելի չէ:
Բանախօսին համաձայն, Հայաստանի իշխանութիւններու արձագանգը եւս համարժէք չէր Ռուսիոյ այդ քայլին. Ռուսիան պէտք է զգար, որ Հայաստանի ժողովուրդն ու իշխանութիւնները, քաղաքական ուժերը դժգոհ են այս կեցուածքէն, յայտնած է ան։
«Եթէ նոյնիսկ հաւասարակշռութիւնը չի խախտւում, պատերազմի հաւանականութիւնը մեծանում է: Ռուսաստան գնաց տնտեսական գործարքի՝ տարածաշրջանում իր ազդեցութիւնը պահելու համար», նշած է Կիրօ Մանոյեան:
Ըստ Մանոյեանի, Թուրքիան կը փորձէ դէմ դնել միջազգային համայնքին կեցուածքին եւ կ՛ուզէ իր ազդեցութիւնը հզօրացնել, ինչ որ, սակայն, սկսած է իր հակառակ ազդեցութիւնը ունենալու:
«Եգիպտոսում Արաբական գարնան ոչ այնքան յաջող ելքի փաստն ենք տեսնում, այդ իրադարձութիւններն իրենց ազդեցութիւնը կ՛ունենան նաեւ տարածաշրջանի վրայ: Տարածաշրջանում ազդեցիկ ուժերը չեն ուզում, որ Եգիպտոսում տեղի ունեցածն այլ տիրոյթներ տեղափոխի, միայն Թուրքիան է, որ փորձում է անիւը հետ պտտել եւ Եգիպտոսում տեղի ունեցածը հասցնել նախկին վիճակին», ըսած է Մանոյեան՝ շեշտելով, որ շատերը հաւատացած են, որ Թուրքիան չի յաջողիր ատիկա ընել:
Անդրադառնալով Սուրիոյ մէջ ստեղծուած իրավիճակին՝ Մանոյեան շեշտած է, որ վերջին շրջանին Սուրիոյ կացութիւնը ծանր հետեւանքներով լեցուն էր: «Սիրիայում պատերազմական գործողութիւնների վերջը չի երեւում: Այստեղ եւս ճիգեր են գործադրւում՝ սահմանափակելու իրադարձութիւնները, որպէսզի արտահոսք չլինի այլ շրջաններ, բայց դա այնքան էլ չի յաջողւում, որի վկայութիւնն են վերջին բախումները Լիբանանում», նշած է ՀՅԴի անդամը:
Ան նաեւ նկատել տուած է, որ Եգիպտոսի եւ Սուրիոյ մէջ տեղի ունեցածը իր ազդեցութիւնը պիտի ունենայ նաեւ տեղւոյն հայ համայնքներուն վրայ: «Հայաստանն այս ամէնում պէտք է դրսեւորի ճկուն կեցուածք եւ այս կամ այն կողմի հետ չնոյնացուի եւ շարունակի հետապնդել իր շահերը»:
Անդրադառնալով մարդկային ի-րաւունքներու պաշտպան Աուրելիա Կրիկորիույի կողմէ Հայաստանի Ազգային ժողովին մէջ կատարուած յայտարարութիւններուն՝ Կիրօ Մանոյեան յայտնած է. «Աուրելիա Կրիկորիուն ընդամէնը փաստեց Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ առկայ անդունդը: Եթէ միմամիտ լինենք, կարող ենք ասել, որ Աուրելիա Կրիկորիուն լաւ համոզուած է եղել իր ասածի մէջ: Եթէ իրատես լինենք, կ՛ասենք, որ իրեն մի լաւ կաշառել են: Սակայն այս ամէնը ինչ որ առումով վկայում է այն մասին, որ եթէ Հայաստանում նա նման բան կարողացել է ասել, ապա Ադրբեջանում հակառակի մասին խօսել չէր համարձակուի: Այս առումով՝ կարեւոր է, որ առնուազն այն շրջանակը, որը մասնակցում էր այդ հանդիպմանը, կամ առհասարակ Հայաստանում անցկացուող միջոցառումներին, իրականում տեսնեն Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ առկայ հիմնական տարբերութիւնը նման հարցերում: Չենք պնդում, որ Հայաստանում դրախտ է եւ ամէն ինչ սքանչելի է, սակայն նման հարցերում տարբերութիւնը Հայաստանի եւ Ադրբեջանի միջեւ մեծ է», ըսած է Մանոյեան:
Մանոյեանի համաձայն, կարելի է նոյնիսկ շնորհակալ ըլլալ այդ կնոջ, որ փաստեց, որ Հայաստանի մէջ կարելի է նման յայտարարութիւն ընել եւ ապահով մնալ, բայց ոչ ոք կը համարձակի Ատրպէյճանի դէմ նման բան ըսել այդ երկրին մէջ։ «Այնքան նրա խօսելը չէր կարեւորը, որքան ներկաներից ոմանց ձայնակցելը», դիտել տուած է Մանոյեան՝ աւելցնելով. «Այս ամէնը ցոյց է տալիս, որ Ադրբեջանն իր ֆինանսական ներգործութեամբ կարողացել է ազդել անգամ իրաւական դաշտի մարդկանց վրայ»:
Մանոյեանի ուղղուած է հարցում մը՝ վարչապետի անդրծովեան (օֆշորային) հարցին առնչուած, թէ արդեօք կը հաւատա՞յ, որ առանց վարչապետ Տիգրան Սարգսեանի գիտութեան կարելի է անոր անունով հաշիւ բանալ արտերկրի մէջ. Կիրօ Մանոյեան պատասխանած է. «Նման երեւոյթների դրսեւորումը, եթէ իրականութեանը համապատասխանում է, երբ բարձրաստիճան պաշտօնեաները նման գործարքների մէջ են մտնում, երկիրը վարկաբեկւում է, էլ չեմ խօսում բարձրաստիճան եկեղեցականների մասին». ան նաեւ նշած է, որ մինչեւ հիմա կասկածելու տուեալները բազմաթիւ են, բայց համապատասխան մարմիններ պէտք է փաստերով հաստատեն այդ բոլորը։
Անոր հարց տրուած է, թէ որո՞նք են այդ հիմերը եւ արդեօք Մանոյեան կը հաւատա՞յ Կիպրոսի դատախազին. Մանոյեան յայտնած է. «Կիպրոսի դատախազն ասում է, թէ անհաւանական է համարում, որ մէկի անունը դրուի՝ որպէս սեփականատէր առանց իր գիտութեան, իսկ ինչ վերաբերում է դատախազին հաւատալուն՝ նրան չհաւատալու պատճառ չունենք, թէպէտ ինքն էլ կտրուկ վերջնական չի ասում»: