Մեծ հանրահաւաք՝ ի պաշտպանութիւն արցախահայութեան իրաւունքներուն

Այսօր՝ 29 Մարտին, Երեւանի Ազատութեան հրապարակին մէջ արցախահայութեան իրաւունքներու պաշտպանութեան նուիրուած բազմահազարանոց ժողովրդային հաւաք տեղի ունեցաւ՝ Հայաստանի Հանրապետութեան եւ Արցախի օրհներգերով: Ժողովրդային հաւաքին կը մասնակցէին հազարաւոր արցախցիներ: Հրապարակ բերուած էր Արցախի հսկայ դրօշը:

Ժողովրդային հաւաքի օրակարգային հիմնական հարցերն էին՝ Արցախի ժողովուրդի հաւաքական վերադարձի հարցի յառաջմղումը, Հայաստանի մէջ արցախցիներու ընկերային և այլ իրաւունքներու պաշտպանութիւնը, գերիներու ազատ արձակման ջանքերը և Արցախի մշակութային ժառանգութեան ու մասնաւոր սեփականութեան պաշտպանութիւնը:

Մասնակիցները մէկ վայրկեան լռութեամբ յարգեցին արցախեան պատերազմներուն զոհուած հերոսներու յիշատակը: Դադիվանքի նախկին վանահայր Տէր Յովհաննէս քահանայ Յովհաննիսեան Տէրունական աղօթքը արտասանեց:

Յաջորդաբար տեղի ունեցան ելոյթներ օրակարգային հարցերու շուրջ: Հաւաքի ընթացքին ներկայացուեցաւ պահանջագիր՝ ուղղուած ՀՀ իշխանութիւններուն և միջազգային հանրութեան: Պահանջագիրին մէջ յատկապէս կ՚ըսուէր.

«Մենք՝ մեր պատմական հողէն բռնի տեղահանոպած և բռնազաւթման ու ցեղասպանութեան զոհ դարձած Արցախի (Լեռնային Ղարաբաղի) Հանրապետութեան բնակիչներս և Արցախի արժէքը գիտակցող հայերս, համախմբուած Մայր հայրենիքի՝ Հայաստանի Հանրապետութեան մէջ, մեր ձայնը կը բարձրացնենք՝ ի պաշտպանութիւն մեր իրաւունքներու, արժանապատւութեան և ապագայի։ Մեր պահանջները հիմնուած են միջազգային իրաւունքի հիմնարար սկզբունքներու, մարդու իրաւունքներու համընդհանուր ձեւաչափերու, ազգերու ինքնորոշման անօտարելի իրաւունքի, պատմական արդարութեան և համազգային արժանապատւութեան վրայ։

.Նախաձեռնողական, հետևողական և պատասխանատու կերպով իրականացնել իրաւական, քաղաքական և դիւանագիտական բոլոր հնարաւոր քայլերը՝ ապահովելու Արցախի ժողովուրդի հաւաքական վերադարձը հայրենի հող և այնտեղ անվտանգ, արժանապատիւ, կայուն ու ինքնորոշուած կեանք: Այս առումով, հարկ է կատարել 2023թ. նոյեմբերի 17-ի ՄԱԿ-ի Արդարադատութեան միջազգային դատարանի որոշումը և Ատրպէյճանի հետ բանակցութիւններուն ընթացքին առաջ քաշել այդ իրաւունքի պատշաճ իրացման հարցը:

Մինչ այդ՝ կը պահանջենք Հայաստանի Հանրապետութեան կառավարութեան կողմէ կայուն և արժանապատիւ կեանքի պայմաններու ապահովում Արցախի ժողովուրդին համար»։

«. Զերծ մնալ հայ ժողովուրդին մէջ և յատկապէս արցախցիներու հանդէպ նաև իշխանական շրջանակներէն վարուող ատելութեան քարոզէն և անխտիր կերպով պատժել բոլոր նման դրսևորումներու հեղինակները:

.Առաւելագոյնը կատարել Ադրբեջանում պատանդառուած ու խոշտանգուող հայերու պաշտպանութեան և հրատապ ազատ արձակման համար, այդ կարգին՝ Ատրւէյճանի հետ համապատասխան բանակցութիւններու վարման, միջազգային իրաւական ու քաղաքական մեքանիզմներու կիրառման, ալիևեան վարչակարգին դէմ միջազգային պատժամիջոցներու յառաջմղման և այլ ճնշման գործիքակազմերով: Ուշադրութեան կիզակէտին մէջ պահել նաև անհետ կորած հայերու ճակատագրերու պարզման պարտաւորութեան իրականացումը:

.Հետևողական ու հրապարակային կերպով բարձրացնել Արցախի հայկական հոգևոր-մշակութային ժառանգութեան և հանրային ու մասնաւոր սեփականութեան պաշտպանութեան հարցը միջազգային ատեաններու մէջ՝ հետամուտ ըլլալով ճիշդ ՀՀ հայցերուն հիման վրայ ընդունուած միջազգային դատական աքտերու կատարման։ Այդ առումով խիստ կարևոր է համակարգուած կերպով միջազգային հանրութեան ներկայացնել ատրպէյճանական իշխանութիւններուն կողմէ իրականացուող մշակութային ժառանգութեան և մասնաւոր ու հանրային գոյքի ոչնչացման ու իւրացման համակարգային ու շարունակական դէպքերը՝ պահանջելով մշտադիտարկման միջազգային մեքանիզմներու աշխուժացում և պատժամիջոցներու կիրառում:

.Ապահովել Հայաստանի և/կամ գործընկեր պետութիւններու կողմէ Միջազգային քրէական դատարան պետական դիմումներու ներկայացումը՝ Արցախի ժողովուրդին բռնի տեղահանման և այլ միջազգային յանցագործութիւններու հետաքննման ու պատժման խնդրանքով:

. Զերծ մնալ միջազգային դատարաններուն մէջ Ատրպէյճանի դէմ ներկայացուած գանգատներէն հրաժարելու խիստ վտանգաւոր մօտեցումէն, ինչ որ մեծապէս և ուղղակիօրէն կը խախտի Արցախի ժողովուրդին և բազմաթիւ այլ հայերու իրաւունքները՝ առանց անոնց պաշտպանութեան և վերականգնման որևէ այլընտրանքային ու համարժէք մեքանիզմի առկայութեան:

.Խուսափիլ Ղարաբաղեան հակամարտութեան կարգաւորման միջազգային ճանչցուած ձևաչափի՝ ԵԱՀԿ Մինսքի խումբի լուծարման որևէ քայլէ, ինչպէս նաև վերսկսիլ Մինսքի խումբի ձևաչափով բանակցութիւնները Արցախի ժողովուրդի իրաւունքներու պաշտպանութեան ու վերականգնման համար:
.Արցախի ժողովուրդին վերաբերեալ ներպետական և արտաքին քաղաքական բոլոր որոշումներու կայացման գործընթացներուն մէջ ապահովել նրա օրինական ներկայացուցիչներու պատշաճ ներգրաւումը և հաշուի առնել Արցախի ժողովուրդին ձայնը՝ բացառելով ապօրինի ու ինքնակոչ որոշումներու ընդունումը»։