Միայն թէ արդիւնք լինի

«Կամաւորական շարժում» ՀԿ նախագահ Հրանտ Մարգարեանի ելոյթը ՀՅԴ «Կամաւորական շարժում» ՀԿ գումարտակի նահատակների պարգեւատրման արարողութեան ժամանակ․

ոնարհւում եմ Արցախեան պատերազմի բոլոր նահատակների, ի մասնաւորի «Կամավորական Շարժման» միջոցով Արցախ մեկնած ու նահատակուած հայորդիների, ընկերների յիշատակի առջեւ։

Խոնարհւում եմ նաեւ, սրահում ներկայ, մեր Նահատակների ծնողների, հարազատների առջեւ։ Ձեր առջեւ, որովհետեւ դուք ձեր ամենաթակը նուիրաբերեցիք մեր պայքարին, ու նրանք Ձեզ ու բոլորիս պարգեւեցին հպարտութիւն ու Հայրենիքի չզիջուած հատուած։

Փառք ու պատիւ մեր Նահատակներին։

Պատերազմ էր ու կը լինէին Նահատակներ։ Արդէն կային Նահատակներ, երբ հոգեհանգստեան արարողութիւններին մասնակցելու նպատակով այցելում էի մեր նահատակ ընկերների տներ։ Եւ յաճախ, չգիտեմ պահանջելու, նախատելու թէ յանձնարարելու պէս, նահատակ ընկերների հարազատները ականջիս շշնջում էին՝ «միայն թէ արդիւնք լինի»։

2-րդ համաշխարհային պատերազմին, Հայրենիքից հեռու, մենք տուել ենք հարիւր հազարաւոր զոհեր, մրմուռը մեր սրտում բայց չենք կոտրուել, ոտքի ենք կանգնել, որովհետեւ եղել է համընդհանուր յաղթանակ, արդիւնք։

Իսկ այժմ արձանագրուած է պարտութիւն, աւելի ճիշտ՝ մենք յանձնուել ենք թշնամուն, անձնատուր ենք եղել, ամօթ մեզ։ Ու ցաւը մեծ է, մրմուռը տնաքանդ է արել մեր բոլորի հոգիները։ Սակայն այսպէս իրաւունք չունենք շարունակելու։

Բայց մինչ այդ, ինչո՞ւ պարտուեցինք, ինչո՞ւ այսպէս պարտուեցինք, անձնատուր եղանք։

ՀՀ-ի իրարայաջորդող բոլոր իշխանութիւնները երբեք ԼՂԻՄ-ից դուրս ազատագրուած տարածքները մերը չհամարեցին, Հայրենիք չհամարեցին, լաւագոյն դէպքում՝ անվտանգութեան գօտի, որը Արցախեան խնդրի բանակցութիւններում պէտք է առեւտրի նիւթ դառնայ։

Եւ երբ այդպէս են մտածել եւ դիրքորոշուել, երկիրը այնպէս չեն ղեկավարել, կազմակերպել, որ ի վիճակի լինի իր անվտանգութիւնն ապահովել։ Երբ այդպէս են մտածել, բանակն էլ չեն կազմակերպել այնպէս, որ ի վիճակի լինի կռուի եւ քիչ կորուստեր ունենայ։ Այս առումով բոլորն էլ ունեն իրենց մեղքի բաժինը։ Սակայն հարցը ամբողջութեամբ այլ է վերջին ոչ բարով իշխանութիւնների պարագայում, որոնք ոչ միայն ձախողեցրին բանակցութիւնները, քանդեցին բանակը ինչպէս կարող էին, այլեւ երկիրը եւ հասարակութիւնը պառակտեցին, անընդհատ ցնցումների ենթարկեցին, նուաստացրեցին մեր յաղթական Ազատամարտն ու նրա հերոսներին, որպէսզի առաւելագոյնս նպաստաւոր պայմաններ ստեղծուեն հակառակորդի համար։

Գիտէինք, որ պատերազմ է լինելու, դեռ մէկ-երկու տարի առաջ մի առիթով հրապարակային ելոյթիս ժամանակ ասել եմ՝ գիտենք որ պատերազմ է լինելու, եւ բոլոր տուեալները ցոյց են տալիս, որ մեր իշխանութիւնները պատրաստւում են պարտուել այս պատերազմում։

Հարցը միայն Նիկոլը չէ, այլ նիկոլիզմը։ Հարցը երբեք նիկոլը չի այլ հհշիզմը, լեւոնիզմը կամ աւելի ճիշտ կոսմոպոլիտիզմը, աշխարհաքաղաքացիութիւնը։ Միայն թէ այս ամբողջը ստացաւ Նիկոլի միջոցով առանձնայատկութիւն՝ պոպուլիզմ, համեմուած թեթեւսոլիկութեամբ ու անհաւասարակշռութեամբ։ Սա ասում եմ, որպէսզի հասկանանք, որ կան ուժեր, որոնք փորձում են զոհելով Նիկոլին, փրկեն նիկոլիզմը, մենք պէտք է զգօն լինենք՝ մեր փրկութիւնը արմատական լուծումների մէջ է։

Նիկոլականների համար երբեք Արցախը խնդիր չի եղել, չսխալուենք՝ իրենք էլ կ՚ուզէին Արցախը մերը լինէր, բայց դրա համար ոչ մի յավելեալ ճիգ գործադրելու իմաստ չէին տեսնում։ Ինչպէս ժողովրդավարութիւնը, հակակոռուպցիոն պայքարը, մարդկային իրաւունքները, Արցախը եւս իրենց համար սոսկ պոպուլիստական թեմաներ էին, որոնց մասին կարելի էր ուղղակի պարբերաբար խօսել, առանց ուղղութեան ու նպատակի։ Կարելի էր մէկ Արցախը Հայաստան համարել եւ յետոյ էլ ասել՝ Արցախն ու Շուշին ե՞րբ են հայկական եղել։

Հարցը Նիկոլը չէ, այլ նիկոլիզմը։ Անցած երկար հրապարակային գործունէութեան ընթացքում, այդ ե՞րբ է եղել, որ այս մարդը, կամ իր շրջապատը, իր ուսուցիչը Արցախի հարցով հայկական շահերից մեկնած որեւէ բան ասեն։ Նրանք միշտ էլ ազատագրուած տարածքները մերը չեն համարել, իսկ Արցախի անկախութիւնը կամ միացումը գնահատել են իբրեւ ուտոպիա։

Այս համոզումներով ու մօտեցումներով փորձել են ու փորձում են երկիր ղեկավարել։ Եւ բնական է, որ պատերազմի վտանգը նկատելով ոչ թէ մտադրուել են այն դիմագրաւելու, այլ պոպուլիստական հնարքներով հարցի լուծումից խուսանաւելու։ Ուղիղ ասած՝ նա ի սկզբանէ, որոշել էր պատերազմից դուրս գալ արդարացուած պարտութեամբ։

Արդիւնքում նա վերջնականօրէն կը ձերբազատուէր Արցախից, Արցախի հարցից։ Պարտութեան համար մեղաւոր կը համարուէր Ռուսաստանը, իսկ նա կը կարողանար հակառուսական ալիք բարձրացնել՝ աւարտին հասցնելով թաւիշը դարձնելով այն գունաւոր։

Պարտութեան համար մեղաւոր կը համարուէին իր կողմից չհանդուրժուող «նախկին» որոշ ուժեր, եւ ամենակարեւորը ազգային գաղափարախօսութիւն ունեցող եւ անցած տարիներին արցախեան պայքարին միս ու արիւն տուած ուժերը, ու այդպիսով իր ծրագրմամբ՝ կը մաքրէր ներազգային քաղաքական դաշտը։ Պարտութեան համար մեղաւոր կը համարուէր նաեւ բանակը, եւ իր աւարտին կը հասցնէր բանակի քայքայման ծրագիրը՝ զրկելով մեր ժողովրդին երկար-երկար տարիներ պաշտպանուելու եւ, որ աւելի կարեւոր է, պայքարելու հնարաւորութիւնից։

Բայց ծրագրուած պարտութեան իր սցենարը գերակատարուեց,ու եթէ ինքնաարդարացուած պարտութիւն պիտի նշանակէր 5 կամ 7 շրջանների յանձնում եւ մի քանի հարիւր զոհ, վերջնաարդիւնքում կորցրեցինք 9 շրջան, Շուշի բերդաքաղաքն ու Հադրութն ու ունեցանք հազարաւոր զոհ, յանձնուեց ու ծնկեց թշնամու առաջ, չունենալով կամք՝ պայքարը շարունակելու համար։

Ինքնաարդարացուած պարտութեան ծրագիրը ձախողուեց, տեղի ունեցաւ խայտառակ պարտութիւն։ Արհամարհուած, մերժուած Ռուսաստանը դարձաւ կապիտուլեանտի ուշացած, վերջին փրկօղակը։ Թէեւ այսօր եւս մի կողմից անձնատուր վիճակում ստորացուցիչ փոխյարաբերութիւնների մէջ է մտնում Ռուսաստանի հետ, սակայն միւս կողմից՝ ներքին ճակատում հրահրում է հակառուսական տրամադրութիւններ։ Ասում են՝ «շան կեռ պոչը մանգանայով չի ուղղւում»։ Բայց հարցը շատ աւելի լուրջ է՝ վտանգուած է մեր ինքնիշխանութիւնը։

Իսկ ընդդիմութեան մակարդակում հետապնդուող արդիւնքները եւս չիրականացան, դեռ սեպտեմբեր 27-ին ազգային ընդդիմադիր ուժերը միասնաբար յայտարարեցին, որ մի կողմ են թողնում ներքին տարաձայնութիւնները եւ խնդիրները ու պատրաստ են միասնաբար դիմագրաւել սկսուած պատերազմին։ Հակառակ այն բանի, որ պատերազմի առաջին օրերից սկսեալ յատուկ ճիգ գործադրուեց, ամենուր այսպէս կոչուած դաւադիր ներքին ուժեր յայտնաբերելու մոլուցքով, սակայն դա իրենց չյաջողուեց, որովհետեւ չկային այդ ուժերը, իսկ իրենց մտադրութիւնները իրականութիւն ներկայացնելու համար բարեբախտաբար, չկար նաեւ նպաստաւոր մթնոլորտ ։

Իսկ Հայոց բանակը, հակառակ որ անցած տասնամեակին միջազգային մութ ուժերի եւ իրենց ներքին կամակատարների, ազդեցութեան գործակալների կողմից, իսկ վերջին երեք տարում արդէն պետական մակարդակով հարուածների ու վարկաբեկումի թիրախ էին դարձել, ունէր անձնակազմի ու սպառազինութեան պակաս, պատերազմում կարողացաւ ապացուցել, որ պայքարի ոգին բարձր է եւ գնահատականի արժանի։ Վկայ՝ առաջնագծում սպայական բոլոր կազմերից հարիւրաւոր զոհերի եւ վիրաւորների փաստը, մնացածը՝ քաղաքական իշխանութեան գործած աւերն է։

Ինքնաարդարացուած պատերազմ՝ ի սկզբանէ դրան էին պատրաստւում այս նզովեալ իշխանութիւնները, հապա ինչպէս բացատրել, երբ առկայ է իրական պատերազմի վտանգ, քաղաքական իշխող ուժը ոչ թէ ձգտում է ապահովել ներքին քաղաքական կայունութիւն, այլ ինքն է անընդհատ ցնցումների ենթարկում ներքաղաքական անդորրը։ Ինչպէ՞ս բացատրել, որ պատերազմի սպասող իշխանութիւնն ու քաղաքական ուժը, որ պէտք է շահագրգռուած լինի ազգային միասնականութեամբ ու ներքին բոլոր ուժերի համախմբումով, ինքն էր պառակտում հասարակութեանը, արհեստական բաժանումներ ստեղծելով ու ներքին արհեստածին թշնամիներ փնտրելով։ Պատերազմի պատրաստուող ուժը ինչպէ՞ս կարող է իր բանակի դէմ կռուի դուրս գալ, վարկաբեկել այն, կոռուպցիայի դէմ անիմաստ սուր ճօճելով ու կադրային անհարկի ազատումներով, նշանակումներով ցնցումի ենթարկել բանակի ներքին կեանքը, մարտունակութիւնը։

Պատերազմի վտանգ դիմագրաւող երկիրը պէտք է կարողանար իր համար ապահովել արտաքին դաշնակիցներ, սահուն յարաբերութիւններ շահակից պետութիւնների հետ, սպառազինութեան հարցեր լուծել։ Իսկ մենք ականատեսը եղանք բոլոր ուղղութիւններով յարաբերութիւնների վատթարացմանը։ Երբ պոպուլիզմին գումարւում է ժուլիկութիւնը եւ այն դրսեւորւում է արտաքին ճակատում, յայտնւում ես այն վիճակում, որում յայտնուեցինք մենք։

Այսօր այսպիսին է մեր իրականութիւնը, ունենք մի իշխանութիւն, որ արտաքին ճակատում զիջող է, յանձնուող, անձնատուր եղող, չոքող, ստորացող, իսկ ներքին ճակատում յոխորտացող, բռնացող, հալածող, պառակտող, դաժան։ Թշնամու հետ բարեկամութիւն քարոզող ուժը, սեփական ժողովրդին սպառնում է վրէժխնդրութեամբ, ասֆալտին փռելով, պատերին ծեփելով, ծնկի բերելով, ծնօտին հարուածելով, թաթիկները կտրելով։ Բայց գիտենք, մարդ որքան վախկոտ է ու ոչ ինքնավստահ, այդքան փորձում է դաժան երեւալ։

Շարունակւում է պոպուլիզմը, մտացածին մեղքեր են վերագրւում, իրենցից դուրս բոլորի հասցէին, էլի բոլոր հարցերում մեղաւոր են այլոք, բացի իրենցից։ Շարունակւում է ժողովրդի պառակտման, բանակի վարկաբեկման գործընթացը։

Վերջնականօրէն ջարդում են մեր ժողովրդի դիմադրողականութիւնը, թշնամու հետ հաշտութիւն, պարտութեան հետ համակերպուել քարոզելով։

Այլ ելք չի մնում՝ պէտք է ամէն գնով ազատուել այս չարիքի, ամօթի իշխանութիւններից։

Ազգային իշխանութիւն, կազմակերպուած պետութիւն, համերաշխ, միասնական ժողովուրդ, յստակ ազգային հեռանկար եւ գործ, լուրջ գործ։ Վերջ պոպուլիզմին։ Վերջ բռնապետութեանը։ Եթէ ուզում ենք Ազատ Արցախ, ինքնիշխան Հայաստան, արժանապատիւ կեանք ուրեմն պէտք է կործանենք այս իշխանութիւնը եւ վերջ այլ ելք չկայ։

Խօսքիս սկզբում մատնանշած արդիւնքը պարտաւոր ենք ապահովել։ Դա են պահանջում մեր Նահատակ ընկերները, դա են պահանջում մեր Նահատակ ընկերների հարազատները, անցած 30 տարիներին վառօդի ու արեան ճանապարհով քայլած մեր ժողովուրդը։

Պարտաւոր ենք ապահովել արդիւնք, ազատագրել Շուշին, Հադրութը, ամբողջ Արցախը։ Պարտաւոր ենք կռիւը շարունակել եւ յաղթել։

Վստահ եմ՝ շատ շուտով արթնանալու ենք առանց նիկոլ Հայաստանում եւ սկսուելու է գործի ժամանակը, որտեղ անցած գնացած մեր Անկախութեան ու Ազատագրման ճանապարհի իւրաքանչիւր պահը պէտք է դաս լինի մեզ համար, որպէսզի այլեւս նոյն սխալները չգործենք, սխալ չգործենք։

Ի գործ, մենք պէտք է ապահովենք արդիւնք, ոչ ոք իրաւունք չունի հաշտուել, համակերպուել պարտութեան հետ։ Կռիւը շարունակւում է, այն չի ավարտուել, մեր Նահատակներն այն Վէմն են, որից յառնելով, պէտք է կերտենք մեր վաղուան Յաղթանակը։

Փառք ու պատիւ մեր Նահատակներին։

Կեցցէ Ազատ, Անկախ Հայաստանի Հանրապետութիւնը եւ ազատ անկախ, ամբողջապէս ազատագրուած Արցախը։