Պատերազմի դէպքում ինչ է սպասւում Ատրպէյճանի Հանրապետութեանը
Պատերազմի դէպքում ինչ է սպասւում Ատրպէյճանի Հանրապետութեանը
«ԱԼԻՔ» – Կովկասում աշխարհաքաղաքական փոփոխութիւնների ենթատեքստով զարգացումները յաճախ վառօդի հոտով են ուղեկցւում: Նոյնիսկ կայ գործող պարադոքս, ինչի համաձայն պետութիւնները պէտք է պատրաստ լինեն՝ յանուն խաղաղութեան անցնել նաեւ պատերազմի միջով:
Իսկ եթէ կա՛րճ, ապա պէտք է հաշուի նստել այն փաստի հետ, որ պատերազմից առաջ, ինչպէս եւ պատերազմական պայմաններում, քաղաքացիական լրագրութիւնը արդէն իսկ կարեւոր դերում է: Այն անհամեմատ արագ է քան խոշոր ԶԼՄ-ները կարող են լինել:
Նոյն այս ձեւաչափով տեղեկատուական ալիքը լրահոսի վերածելով հնարաւոր է դառնում ճարպկօրէն տրամադրուածութիւնը ընդունել տալ տրամաբանութեան փոխարէն: Սրանով հնարաւոր է նաեւ յաջողութեամբ շրջանցել չորրորդ իշխանութիւն հասկացութիւնը: Նման բանի ականատեսն եղաւ նաեւ Հայաստանի ժողովուրդը, երբ դէ ֆակտօ վարչապետը պաշտօնական հարթակի փոխարէն նախընտրեց իր ելոյթները սահմանափակել «Ֆէյսբուք»ի իր դիմատետրով, կամ իր ընտանեկան դեղին մամուլով:
Սենտիմենտալիզմից ու ամբոխային տրամաբանութիւնից խուսափելու համար միանգամից նշենք, որ անվերահսկելի թուացող այդ հարթակներն իրենց տեսակով ու բնոյթով, կարող են մինչեւ դէպքի տեղի ունենալը ուղղորդող նիւթերի ու «ներարկումների» օգնութեամբ հասարակութեանը ահաբեկելով ընդունելի դարձնել պարտուողի տրամադրութիւնը:
Նոյն գծով տեսանիւթերի «համաշխարհային բանկ» համարուող «YouTube»-եան եւ թէօ տարածքի միւս հարթակներում եւս թրենդ են դարձել Իրանի եւ Ատրպէյճանի Հանրապետութեան ենթադրեալ պատերազմի մասին կանխատեսումներով մեկնաբանութիւնները, որոնցում կողմերից իւրաքանչիւրը ներկայացուած է համապատասխան սպառազինութեամբ ու ռազմավարական կարողութիւններով:
Դրանց համանման լինելը առիթ տուեց համախառն արդիւնքով ներկայացնելու ենթադրեալ այդ պատերազմի մոդելաւորումը՝ հաշուարկուած օր ու յստակ ժամանակացոյցով, հետեւեալ սցենարով.
– Պատերազմի առաջին օրը բոլոր աւիաբազաները, ինչպէս նաեւ Պաքուի ռեժիմի զգայուն ռազմական կենտրոններն ու ԱԹՍ-ների պահեստները թիրախաւորուելու են օդային ու ցամաքային թեւաւոր հրթիռների, կամիկազէ անօդաչուների եւ բալեստիկ հրթիռների անշեղ հարուածներով։
– Յաջորդ փուլում կործանիչները օդ են բարձրանալու եւ միաժամանակ անօդաչու թռչողների յայտնաբերած ՀՕՊ համակարգերն են շարքից հանուելու: Այստեղ մեծ դեր է վերապահուած կամիկազէ Շահեդներին:
– Այս փուլից յետոյ, փաստացի կերպով Պաքուի բոլոր օդանաւակայաններն այլեւս շահագործման պիտանի չեն, իսկ անօդաչու թռչող սարքերի համար նախատեսուած բոլոր ստորաբաժանումները եւս շարքից դուրս եկած վիճակում աւերակների են վերածուել:
– Այս հարուածներից յետոյ, ինչը ստրատեգների շրջանակներում յայտնի է «Պողպատեայ բռունցք» օպերացիայի անունով, Իլհամին մնում է յանձնուել, հակառակ դէպքում Իրանի հարուածի յաջորդ թիրախն է լինելու նաւթային արդիւնաբերութիւնն ու բոլոր հոսքագծերը: Նաւթավերամշակման կենտրոններին հասցուած հարուածից յետոյ, կանգնելու է նաւթի արդիւնահանման եւ փոխադրման զարկերակը, որը Ալիեւի կառավարութեան եկամտի ամենակարեւոր աղբիւրն է:
– Այս փուլում յարձակումները կարող են զուգորդուել ծովային եւ օդային գործողութիւնների համադրութեամբ: Գործողութեան այս փուլում աշխատելու են ԶՈՒ ստորաբաժանումների ԱԹՍ եւ հրթիռազէնիթային համակարգեր:
– Եթէ Ալիեւի ռեժիմը շարունակի պնդել պատերազմը շարունակելու վրայ, ապա օրակարգ կը մտնի այդ երկրի ռազմավարական ու կենսական նշանակութեամբ բոլոր յենակէտերի ոչնչացման փուլը։ Այս փուլում գրեթէ բոլոր ելեկտրակայանները, նաւթի եւ գազի փոխանցման կենտրոնները, վառելիքի պահեստները, զգայուն կամուրջներն ու կառավարական կենտրոնները, ինչպէս նաեւ պետական կարեւոր շէնքերը հողին են հաւասարեցուելու, իսկ Ալիեւի ռեժիմի կառավարութիւնը գործնականում կոմայի մէջ կը մտնուի:
– Յաջորդիւ Իրանը իջեցնելով պատրոյգը փորձելու է ներս մտնել բարեկամութեան դռնից, ի հարկէ ներկայացնելով հրադադարի առաջարկ:
– Այս դէպքում Պաքուի ռեժիմը կա՛մ շարունակելու է պատերազմը՝ չունենալով բաւարար ուժ այն կառավարելու, յատկապէս, աւելացնելով ժողովրդի դժգոհութիւնը, կամ՝ ստորագրում է կապիտուլիացիա, ընդունելով Իրանի թելադրած պայմանները, որի շրջագծում չէզոքացուելու է նրա ողջ ռազմական, քաղաքական, տնտեսական եւ տրանսպորտային իրաւունքներն ու կարողութիւնը։
– Շուտով ենթակառուցուածքների բացակայութիւնը բերելու է Պաքուի իշխանութեան տապալմանը։
Ինչքան էլ, որ փորձ արուի բանականութեան սահմաններում ձեւակերպում տալով գնահատել քաղաքակիրթ համակարգերի ստեղծումն եւ դրանց ամրապնդմանն ուղղուած ջանքերը, ինչպիսին՝ Արցախում բազմիցս իրականացուած ընտրութիւններն ու ժողովրդի կամարտայայտման հիմքով պետականաշինութիւնն է վկայում, դարձեալ որոշողն իրենց շահերով առաջնորդուող պետութիւններն են: Սկզբում մեր նշած պարադոքսը դարձեալ յիշեցնել է տալիս իրեն, սակայն այլ ձեւաչափում, յանուն բարօրութեան, նոյնիսկ կարելի է տապալել հազարամեակների հիմքով կառուցուած քաղաքակրթութիւնն ու կառուցուող ժողովրդավարութիւնը, որի թարմ վկան է Արեւմուտքի շահերի հետ անհամատեղելի Արցախի Հանրապետութեան գոյատեւումն ու ինքնորոշման իրաւունքի փորձը:
Comments are closed.