«Մի քանի օր առաջ անօդաչու սարք էր յայտնուել զօրամասի վերեւում, մինչեւ մենք գործի անցնենք, Մելսիդան վերցրել էր զէնքը եւ մի քանի րոպէներ անց ոչնչացրել սարքը»

Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան հիւսիս-արեւելեան հատուածի զօրամաս հասնելուն պէս սուրճի հրաւէր ենք ստանում: «Բանակի սուրճն ուրիշ է, այդ սուրճից ուրիշ տեղ չէք կարող փորձել», շտապում են շեշտել զինուորականները: Հիւրասիրութեան հրաւէրն ընդունում ենք:

Զօրամասի «գրադարան-շտապի» փոքր սենեակում տեղաւորւում ենք կողք կողքի: Զօրամասի ֆինանսական ծառայութեան պետ, գրադարանավար եւ միաժամանակ բուժքոյր Մելսիդա Յարութիւնեանը շտապում է սուրճ դնել եւ պատմում քառօրեայ պատերազմի առաջին օրուայ կատարուածի մասին:

«Ապրիլի 2-ի գիշերն արթնացանք կրակոցներից: Խուճապի չմատնուելով` կանանց եւ երեխաներին տարհանեցինք Ստեփանակերտ: Շատերի բարեկամներն էլ Երեւանում էին, այդ պատճառով Հայաստանից թաքսիներ պատուիրեցինք, մեր վարորդները բնակիչներին հասցրին Շուշի, որտեղ նրանց արդէն սպասում էին  պատուիրուած մեքենաները,- պատմում է Մելսիդան:– Ամբողջ գիշեր ռմբակոծութիւնները չէին դադարում: Առաւօտեան վերջին բնակիչներին տարհանելուց յետոյ՝ ամուսնուս հետ  շտապեցինք զօրամաս: Մեքենայ չկար. այդ պատճառով Մարտակերտից մինչեւ Մատաղիս ահագին տարածութիւն անցել ենք ոտքով, մինչեւ մեքենայի յայտնուելը»:

Արդէն մի շաբաթից աւելի է, ինչ Մելսիդայի անկողնուն փոխարինել է աթոռը, իսկ գլխատեղը սեղանն է: Չի բողոքում: Միակ խնդրանքը փոքր համարի զինուորական կօշիկներն են. «40 համարից փոքր կօշիկ չկայ: Նոյնիսկ մի քանի գուլպաներով հանգնելուց` մեծ են: Քայլելը դժուար է այս կօշիկներով, էլ չեմ խօսում վազելու մասին», ասում է նա:

Մելսիդան 91 թուականից մասնակցել է Արցախեան պատերազմին: Նա ե՛ւ հետախուզութեան է գնացել, ե՛ւ մասնակցել մարտերին, ե՛ւ օգնել վիրաւորներին: Նա մասնակցել է Շոշի, Շուշիի, Լաչինի, Քարվաճառի, Մարտակերտի ազատագրման մարտերին, 1,5 տարի կռուել Շահումեանում`ատրպէյճանցիների թիկունքում: Պատերազմի ժամանակ Մելսիդան 2 անգամ ծանր վիրաւորուել է, 3 անգամ կոնտուզիա ստացել: Նրա ճակատին փամփուշտից մնացած սպի կայ: Նրա մարմնից 24 բեկոր են հանել, որից 4-ը Մելսիդան ինքն է հանել «Եղնիկներում»: Երեք բեկոր էլ դեռ մնում է ազատամարտիկ կնոջ մարմնում:

Պայմանագրային զինծառայող Նորայրի ձեռքերն ականից վնասուել են, մի քանի օրով ուղարկել են զօրամաս ապաքինուելու: Տեղը տեղ չի տալիս, ուզում է շուտ գնալ ընկերների մօտ: Դէպքի մանրամասնութիւնները չի պատմում, տեսախցիկը տեսնելուն պէս՝ շրջւում է, ընկերներն ասում են, որ նկարուել չի սիրում:

«Մի քանի օր առաջ անօդաչու սարք էր յայտնուել զօրամասի վերեւում, մինչեւ մենք գործի անցնենք, Մելսիդան վերցրել էր զէնքը եւ մի քանի րոպէներ անց ոչնչացրել սարքը», պատմում է Նորայրը:

«Հրամանատարին խնդրեցի, որ թոյլ տայ դիրքեր բարձրանամ, չեմ կարող այստեղ հանգիստ նստել: Համ էլ տղաներին ոգեւորելու եւ թիկունք կանգնելու խնդիր կայ: Սակայն չթոյլատրեց: Յաջորդ օրը նորից մօտեցայ, այս անգամ ասաց` համբերիր,- խռովուած, բայց հրամանն օրէնք համարելով շարունակում է Մելսիդան,- ախր կիսատ մնացած գործը պիտի աւարտենք եւ մեզ պատկանող հողերն ազատագրենք: Այն ժամանակ չպէտք է ընդունէինք խաղաղութեան դաշինք, մենք պէտք է առաջ գնայինք, որ այսօր նման խնդիր չունենայինք, եւ մեր տղաները չզոհուէին առաջնագծում…»:

Մելսիդայի ամուսինը, ինչպես Մելսիդան է ասում, առաջին իսկ օրուանից իր հետ է: Նա Մարտակերտի ՀԷԿ-ի հսկիչն է, միաժամանակ ամէն ինչով օգնում է զօրամասում:

Ամուսինը  հպարտութեամբ պատմում է, որ կինն Արցախեան պատերազմի ժամանակ ոչնչացրել էր տասնեակ ատրպէյճանցիների:

Մելսիդա Յարութիւնեանը պարգեւատրուել է «Մարտական ծառայութիւն» եւ «Շուշիի ազատագրման համար» մետալներով, «Մարտական խաչի» շքանշանակակիր է: Ստացել է կապիտանի կոչում:

Ամուսինները երեխաներ չունեն, բայց ճակատում կռուող բոլոր տղաներին իրենց զաւակներն են համարում:

«25 տարի է` ապրում եմ Արցախում, եւ 25 տարի բանակ գնացող-եկողներն իմ որդիներն են: Այստեղ իմը, քոնը չկայ: Աստուած ինձ այս ամբողջ բանակ երեխաներին է տուել, ու ես երջանիկ եմ դրանով», ասում է կին կապիտանը:

Սուրճը եռաց: Մելսիդան մատուցում է մեզ, հիւրասիրում նաեւ կոնֆետներով եւ քաղցրաբլիթով:

«Նոյն այս քաղցրաբլիթներն ու կոնֆետներն ուտում են նաեւ մեր սահմանը պահող զինուորները: Աստուած թող խնայի նրանց, դեռ շատ գործ ունենք… Խմէք սուրճը, իսկ յաջորդ անգամ սուրճ կը հիւրասիրեմ Պաքուում…», ասում է նա:

Լուսինէ Թեւոսեան

 «Ապառաժ»