Նոր Զարթօնք մը՝ Հարցազրոյց Նոր Զարթօնքի անդամ Սայաթ Թեքիրի հետ


Հարցազրոյցի Բ. Մաս

Հարցազրոյցի առաջին բաժինը կարդալ հոս՝ 

http://www.horizonweekly.ca/news/details/73450

 

Ն.Պ.- Ըսել կ’ուզէք, որ անոր դէմ հաստատուած արգե՞լք մը կայ։

Ս.Թ.- Ո՛չ, օրէնքի հետ կապ չունի։ Պարզապէս իր ճամբան կը փոխէ, երբ մեզ կը տեսնէ։ Մեզմէ 50 հոգիի աչքերը անոր վրայ են… Բոլորը ինծի պէս կարճահասակ չեն (Կը խնդայ): Ուստի այդպիսի բաներ կ’ընենք։

Նաեւ ունինք ձայնասփիւռի կայան մը, որ կը կոչուի «Նոր Ռատիո»։ Զայն հիմնեցինք 17 Յունուար 2009-ին, այսինքն 6,5 տարիէ ի վեր կը գործէ։ Համացանցի վրայ անոր հասցեն է norradyo.com։ Սփռումներ կատարած ենք 15 լեզուներով՝ Թուրքիոյ փոքրամասնութեանց լեզուներով։ Արեւմտահայերէնով, արեւելահայերէնով եւ համշէնահայերէնով յայտագիրներ ունինք։ Միայն փոքրամասնութեան հարցերը չենք քննարկեր, կը խօսինք նաեւ կիներու իրաւունքներու, կենսոլորտային հարցերու, աշխատաւորներ իրաւունքներու, ընկերային իրաւունքներու, մինչեւ իսկ կենդանիներու իրաւունքներու մասին։ Կը գործակցինք ասորիներուն ու չերքեզներուն հետ։ Անոնք մեր ցոյցերուն ներկայ կ’ըլլան, մենք ալ՝ անոնց ցոյցերուն։ Անշուշտ, մենք հայ ենք, հայերու շառաւիղ ենք, սակայն պէտք է զօրակցինք ժողովուրդներու, որոնք մեզի նման ցաւեր ունին եւ մեզի նման ճնշուած են։ Եթէ համակարգը պիտի փոխենք՝ այսպէս պիտի փոխենք։

«Նոր Ռատիո»-ն նաեւ այս ձեւով հիմնուեցաւ։ Այո, անունը հայկական է, առաջին սփռումները հայերէն էին, աշխատակիցները հայեր էին, սակայն ե՞տքը։ Մտածեցինք, որ ատիկա մեր տեսակէտները լաւ ձեւով պիտի չարտայայտէ, որովհետեւ մեզի պէս բազմաթիւ ուրիշներ կան, որոնք ատելութեան խօսքի, ատելութեան ոճիրի եւ խտրականութեան զոհեր են։ Միայն մեր պայքարին մասին չխօսինք, խօսինք նաեւ այդ ժողովուրդներու պայքարին մասին։

Հայկական մշակութային եւ միասնականութեան միութիւն մը ունինք, որ կը կեդրոնանայ մշակութային հարցերու վրայ, մասնաւորաբար արեւմտահայերէնի։ Օրինակի համար, լեզուի դասընթացքներ կը տրամադրենք։ Այդ մէկը հիմնեցինք 2010-ին։ Դասընթացքը աւարտածներուն թիւը աւելի քան 50 է, անոնց մեծամասնութիւնը ոչ հայեր են եւ կրնան հայերէն խօսիլ։ Ոմանք ակադեմականներ են, անոնցմէ մէկը հրեայ մըն է, որ թրքերէնով Հայոց պատմութեան մասին երկու գիրք գրած է։ Ուրիշներ կան, որոնց կողակիցները հայ են։ Նաեւ իսլամացուած հայեր կան, որոնք կ’ուզեն իրենց մշակոյթին մասին տեղեկանալ։ Երբեմն հայկական շարժանկարներ կը ցուցադրենք։ Այդ մէկը ձեզի համար կրնայ մեծ բան չըլլալ, սակայն Պոլսոյ մէջ մեզի համար ատիկա նկատառելի է (կը խնդայ)։ Կը հրատարակենք գիրքեր թրքական դասագիրքերուն մէջ փոքրամասնութիւններուն դէմ խտրականութեան եւ Հայոց ցեղասպանութեան նիւթերով։ Մինչեւ հիմա երեք գիրք հրատարակած ենք։ Այժմ հայկական երգարան կը պատրաստենք։ Ունինք գրադարան մը, ուր ցեղասպանութեան, պատմութեան, մշակոյթի մասին գիրքեր կան, ուստի եթէ մէկը հայկական նիւթի մը շուրջ հետազօտութիւն պիտի կատարէ, կրնայ գալ եւ մեր գրասենեակին մէջ կատարել իր հետազօտութիւնը։ Յաճախ մեր (համայնքի) կազմակերպութիւններուն դուռը ընդհանուր հասարակութեան առջեւ փակ է, սակայն մենք մեր դռները միշտ բաց կը պահենք։ Այստեղ նախապաշարումներ կան, եւ հակադարձելու համար պէտք է գործակցինք։ Եկէք եւ մեզ տեսէք, ունինք մեր գիրքերը, որոնք տեսակէտներու լայն դաշտ մը կը ներկայացնեն։ Եկէք խօսինք։ Մեր դռները բաց են։ Խօսինք, եթէ կը կարծէք հարց մը կայ։ Այդպիսի փոքր առաքելութիւն մըն ալ ունինք։

Մեր ծախսերը կը հոգանք մեր անդամներու նուիրատուութիւններով։ Պոլոսյ մէջ այնպէս է, որ անձ մը 1000 ամերիկեան տոլար կը նուիրէ, սակայն մենք կը նախընտրենք, որ 1000 անձ 1 ամերիկեան տոլարի նուիրատուութիւն կատարէ։ Այդ մէկը մեզի պիտի զգացնէ, որ ժողովուրդը մեզի թիկունք է։ Անցնող 10 տարիներուն որոշ յաջողութեան հասած ենք։ Կարգ մը ոլորտներու մէջ յաջողած ենք, ուրիշներու մէջ՝ ոչ։

Այժմ «Արմէն» գաղթակայանի մէջ որոշ յաջողութիւն կ’ունենանք։ Հարցը այլեւս «Արմէն»ին վերատիրանալու կամ զայն կորսնցնելու մասին չէ, այլ Թուրքիոյ ժողովուրդին հասկցնելն է, որ մեզմէ՝ փոքրամասնութիւններէն կալուածներ գրաւուած են։

Կը խօսինք «Արմէն» գաղթակայանին մասին, այդտեղ աշխուժութիւն կայ, սակայն «Արմէն»-ը 30 տարիէ ի վեր փակ է։ Այսօր Պոմոնթի Մխիթարեան դպրոցը, որ ներկայիս 40 ուսանողներ ունի կրնայ մեզմէ խլուիլ։ Անոր դէմ ալ կը պայքարինք։ Կ’ուզենք, որ այդ հարցը լուծուի իրաւաբանական միջոցներով, որպէսզի օրինակ ըլլայ եւ նախադէպ մը դառնայ։ Այդպիսի կալուածներու հարիւրաւոր պարագաներ կան։ Այդ կալուածները ինչո՞ւ մեզի համար կարեւոր են։ Անոնցմէ շահ պիտի չապահովենք։ Սակայն այդ կալուածները 70-ական թուականներուն մեզմէ խլուեցան, որովհետեւ Կիպրոսի հարցը, որ Յունաստանի եւ Թուրքիոյ միջեւ էր, պատճառ դարձաւ, որ այս կալուածները Թուրքիոյ մէջ փոքրամասնութիւններէն գրաւուին։ Այդ կալուածներու վարձքերէն գոյացած գումարները կ’երթային հայկական դպրոցներու, եկեղեցիներու եւ հիւանդանոցներու։ Այս բոլորը ի՞նչ կը նշանակէ. եթէ ինքնութիւնս պիտի պահեմ՝ պէտք է դպրոց երթամ, եւ եթէ դպրոցները չֆինանսաւորուին եւ փակուին, ապա չեմ կրնար ինքնութեանս կառչած մնալ։

Այսինքն այս մէկը պզտիկ հարց մը չէ, միայն կալուածի հարց չէ, այլ նաեւ ինքնութեան։

 

Ն.Պ.- Արդէն պատասխանեցիր կարգ մը պատրաստած հարցումներուս, ինչպէս պոլսահայութեան համար «Արմէն» գաղթակայանի նշանակութեան մասին հարցումիս։

Ս.Թ.- Մէկ եւ յստակ պատասխան չեմ կրնար տալ, որովհետեւ ոմանց համար անիմաստ է։ Ոմանց համար հայ ըլլալը անիմաստ է, սակայն ատիկա այլ հարց է։ Բայցեւայնպէս ուրիշներու համար շատ կարեւոր է։ Ոմանք այս գաղթակայանին մէջ ապրած են եւ այդտեղ ուսանած, անոնք, ինչպէս նաեւ անոնց ընտանիքները, կը շարունակեն գաղթակայան այցելել։ Կան նաեւ բազմաթիւ ուրիշներ, որոնք այդտեղ չեն ուսանած, սակայն հակառակ անոր ամէն շաբաթ կ’այցելեն:

 

Ն.Պ.- Ըսել կ’ուզէք, «Արմէն» գաղթակայան կ’այցելեն…Կրնա՞ք այդտեղ տիրող մթնոլորտը նկարագրել։

Ս.Թ.- «Արմէն» գաղթակայանի մէջ խմբաւորում ստեղծեցինք։ Թուրքիոյ չորս կողմէն մարդիկ կու գան, ոչ միայն հայեր, այլ նաեւ թուրքեր, քիւրտեր, ալեւիներ, լազեր եւ ուրիշներ կու գան մեզի տարբեր ձեւերով աջակցելու, ըլլայ այդ ելեւմտական գետնի վրայ կամ բարոյապէս։

Ահաւասիկ օրինակ մը. ելեկտրականութիւնը ընդհատուած էր, ուստի Թուզլայէն ելեկտրագործներ եկան եւ ձրիօրէն հարցը լուծեցին։ Առաջին օրը ելեկտրականութիւն չունէինք, եւ դրացի մը մեզի ելեկտրականութիւն տուաւ։ Երեւակայեցէք, այստեղ հայկական գաղթակայան մը կայ եւ թուրք դրացին ելեկտրականութիւն կը տրամադրէ։ Թաղին մէջ մեզի օգնող շատեր կան, ներառեալ քեմալական կուսակցութեան (Հանրապետական ժողովուրդի կուսակցութիւն), ինչպէս նաեւ Ժողովուրդներու ժողովրդավարական կուսակցութեան անդամներ։ Միասնաբար կը գործենք։ Պարտէզ մը ունինք եւ այդտեղ բանջարեղէն կը ցանենք։ Հոյակապ ելակներ ունինք (կը խնդայ): Ասիկա կեդրոն մըն է բառին բուն իմաստով։ Մարդիկ մեզի կու տան ինչ որ կրնան։

Ինչ կը վերաբերի մեզի, մենք գիշեր-ցերեկ հոն ենք։ Գիշերները վտանգի պատճառով շատ չենք քնանար։ Սակայն այդ բոլորը նաեւ կարեւոր է մէկ այլ պատճառով. երէկ կազմակերպեցինք ցոյց մը, որուն մասնակցեցան 1000 անձեր եւ յայտարարութիւն մը կատարեցինք։ 24 Ապրիլին Էրտողան հարց տուաւ, թէ ցեղասպանութեան փաստը ո՞ւր է։ Իբրեւ պատասխան ըսինք, թէ ցեղասպանութեան փաստը Հրանդի (Տինք) գաղթակայանն է, այն գաղթակայանը, զոր մեզմէ խլուեցաւ։

Եթէ Թուրքիոյ մէջ կ’ուզես ցեղասպանութեան յուշակոթող մը կառուցել, մի կառուցէք, որովհետեւ այդ մէկը գոյութիւն ունի՝ այս գաղթակայանն է։ Եւ այս մէկը կ’ըսեմ, որովհետեւ գաղթակայանը մասամբ փլատակ է։ Անոր մէկ երրորդը քանդուած է, մէկ մասը տակաւին կանգուն է, եւ տարածք մըն է, ուր երիտասարդ ու տարեց հայերը կ’այցելեն։ Ատիկա արդէն յուշակոթող է։

Եւ բոլոր տարբեր ժողովուրդները, օրինակի համար հրեաները, եկած են իրենց զաւակներուն ու ծնողներուն հետ եւ քով-քովի կու գանք, դերասանութեան կամ գեղանկարչութեան դասընթացքներ կը հիւրընկալենք, եւ տակաւին գաղթակայանը մանուկներուն կը վերապահենք։ Երէցներու համար հայերու եւ այլ ժողովուրդներու մասին, ինչպէս ալեւիներուն դէմ գործուած ջարդերուն (այդ մասին կլոր սեղան մը կազմակերպեցինք այսօր) կամ հրեաներու մասին դասախօսութիւններ կը կազմակերպենք։ Միայն հայկական հարցեր չենք քննարկեր։ Նաեւ շարժանկարներ կը ցուցադրենք։ Իսլամացուած հայերու հետ քննարկումներ կը կատարենք։ Կը հիւրընկալենք տարբեր ծագումով երաժիշտներ, որոնք կ’երգեն տարբեր լեզուներով՝ քրտերէն, հայերէն, թրքերէն։ Քիւրտերը կու գան եւ հայկական երաժշտութեան վրայ շուրջպար կը պարեն։ Այո, թշնամիներ ունինք, սպառնալիքներ կը ստանանք, վտանգ գոյութիւն ունի, սակայն այդ բոլորին կողքին նաեւ կան մարդիկ, որոնք մեզի կ’աջակցին։ Կայ մարդ մը, որ իր տան մէջ պէօրեկ կը պատրաստէ եւ իր պատրաստածին կէսը գաղթակայան՝ մեզի կը բերէ։ Եթէ մեր դրացիները մեզի չօգնէին, պիտի չկարենայինք մինչեւ այսօր այդտեղ մնալ, այդ է ճշմարտութիւնը։

 

Ն.Պ.- Իւրաքանչիւր գիշեր քանի՞ մարդ այդտեղ կը մնայ։

Ս.Թ.- Շաբթուան ընթացքին առնուազն 20 մարդ այդտեղ կ’ըլլայ։ Շաբաթավերջին այդ թիւը կը բարձրանայ 50-ի։ Կը փոխուի, սակայն չեմ գիտեր, թէ գիշերը այդտեղ քանի մարդ կը մնայ։ Օրուան ընթացքին, շաբաթավերջին շուրջ հազար մարդ կու գայ ու կ’երթայ։ Նոր մարդիկ կու գան։ գաղթակայանը Իզմիթի մօտ է, ուստի այդտեղէն ալ այցելուներ կ’ըլլան։ Սփիւռքէն շատ քիչ մարդ կու գայ։ Բոլորը կ’օգնեն, սակայն ասիկա պզտիկ մեղադրանք մըն է՝ սփիւռքէն մեծ օժանդակութիւն չի հասնիր մեզի։

 

Ն.Պ- Կրնա՞ք մեզի յայտնել, թէ սփիւռքը ինչպէ՛ս կրնայ ձեր պայքարին օժանդակել։

Ս.Թ.- Գիտէք, նոյնիսկ մէկ շիշ ջուրը մեզի համար կարեւոր է, որովհետեւ այստեղ կ’ապրինք։ Պիտի չըսեմ, որ մեր դատին նուիրատուութիւն կատարեցէք։ Հազարաւոր լիրաներու պէտք չունինք, սակայն այդ մէկ շիշ ջուրն ալ նոյնքան պիտի գնահատենք։ Զայն ստանալով ուրախ պիտի ըլլանք։ Պարզապէս այսքան կ’ըսեմ։ Մենք Սուրիոյ մէջ չենք, լաւ ենք, վիճակնիս լաւ է։ Կը հասկնա՞ք ինչ ըսել կ’ուզեմ։

Ն.Պ.- Այո՛, բարոյական զօրակցութիւն։ Կ’ուզէք, որ սփիւռքը ձեզի բարոյապէս աջակցի։

Խ.Թ.- Այո՛, որոշ առումով։ Զօրակցութեան պէտք ունինք։ Մենք որեւէ կուսակցութեան կապուած չենք։ Մենք անկախ կազմակերպութիւն ենք, սակայն մեր պատմական քաղաքական կուսակցութիւնները մեր քաղաքական կուսակցութիւններն են, լաւ կ’ըլլայ եթէ որոշ ճնշում բանեցնեն։ Անոնք փաստաբաններ եւ կապեր ունին ըլլայ Եւրոպայի կամ Միացեալ Նահանգներու մէջ։ Թող քիչ մը ճնշում բանեցնեն։ Թող այդ մասին քիչ մը աւելի խօսին։ Ի՞նչ պիտի պատահէր, եթէ այս հարցը արծարծեն (Մարդկային իրաւանց) եւրոպական դատարանին մէջ։ Այդ մասին մտածենք։ Մեծ բան չէ։

Այստեղ կը կազմակերպուինք։ Ցոյցեր կը կատարենք։ Պայքար կը մղենք եւ անով գոհ ենք։ Սակայն եթէ քիչ մը աջակցութիւն ունենանք աւելի լաւ կ’ըլլայ։

Այս պայքարը կը մղենք որբանոցի մը մէջ, եւ կը յուսանք, որ աշխարհի տարածքին հայերը ոտքի կանգնելով մեր կողքին կը կանգնին, որպէսզի մենք եւս որբերու պէս չզգանք։ Կը փորձենք քարոզչութիւն կատարել հայերէնով, անգլերէնով եւ թրքերէնով։ Ի միջի այլոց կ’ուզեմ շնորհակալութիւն յայտնել բոլոր կազմակերպութիւններուն, որոնք մինչեւ հիմա մեզի զօրակցած են, ինչպէս ձեր թերթը եւ ուրիշներ, որոնք գաղթակայանին մէջ մեզի կ’այցելեն։

ՀՅԴ-էն երիտասարդներ մեզի զօրակցութիւն կը յայտնեն։ Ոմանք մեզի տեսերիզներ ուղարկած են զօրակցութիւն յայտնելով։ Յուսանք, որ համայնքի ղեկավարները, ուր որ ալ ըլլան, իրենց հիւրընկալ երկիրներուն մէջ, խօսին «Արմէն» գաղթակայանին մասին եւ այս հարցը արծարծեն այդ կառավարութիւններուն մօտ։

Մեր համայնքին թիւը 40 հազար է։ Սակայն բոլորն ալ հայկական հարցերով հետաքրքրուած չեն։ Մեր ձայնը լսելի չէ։ Հայկական հարցը «լուծուեցաւ» 100 տարի առաջ։ Ասիկա մեր արժանապատուութիւնն է, որ վտանգուած է։ Բաւ է։

Ինչպէս ըսի, եթէ այդ աջակցութիւնը չըլլար, հոս պիտի չըլլայինք։ Սակայն ատիկա բաւարար չէ։

Մէկ պահանջ ունինք՝ «Արմէն» գաղթակայանին վերադարձը մեր ժողովուրդին, Հայ աւետարանական եկեղեցիին։ Մեր հոգը չէ, եթէ ատիկա կը պատկանի աւետարանականներուն, առաքելականներուն կամ կաթողիկէներուն, անիկա պարզապէս մեր ժողովուրդին կը պատկանի։ Այս մէկը նաեւ դուռ պիտի բանայ ուրիշներուն համար, ինչպէս յոյներուն եւ հրեաներուն։ Ահա թէ ինչո՛ւ ասիկա կարեւոր է։

 

Ն.Պ.- Ե՞րբ եւ ի՞նչպէս կը նախատեսէք, որ ասիկա կը լուծուի։

Ս.Թ.- Մենք ամբողջ ամառը գաղթակայան կ’երթանք, եւ կը նախատեսենք, որ աշխարհի չորս կողմէն երիտասարդներ, հայեր եւ ուրիշներ այստեղ քան։

 

Ն.Պ.- Զանոնք կը հրաւիրէք։

Ս.Թ.- Այո՛։ Ինչպէս հայաստանցիները կ’ըսեն.«Արի՛», մենք ալ կ’ըսենք. «Արի՛, եկէ՛ք Արմէն գաղթակայան»։ Զայն վերածենք համահայկական ճամբարի, եւ քննարկենք աշխարհի տարածքին հայերուն վերաբերող հարցերը։

 

Ն.Պ.- Խօսեցաք պոլսահայ համայնքին եւ անոնց դիմագրաւած մարտահրաւէրներուն մասին։ Կրնա՞ք անդրադառնալ թաքուն հայերուն կացութեան։

Ս.Թ.- Անոնք մեր համայնքը պիտի վերաշխուժացնեն, եթէ համայնքը զանոնք ընդունի։ Դժբախտաբար այդ ալ կայ։ Մենք հայ հայր ու մայրերէ ծնած ենք, մկրտուած ենք, հայկական դպրոց կը յաճախենք, հայերէն կը խօսինք, մեր ինքնութեան թուղթերը կը նշեն, թէ քրիստոնեայ ենք եւն. այդպէս ծնած ենք եւ այդ մասին շատ չենք մտածեր։ Սակայն անոնց համար գոյութիւն ունի ինքնութեան հարցը, որ իրենցմէ խլուած էր։ Պէտք է տեսնէք, թէ ինչպէ՛ս այդ ինքնութեան կը կառչին։ Կը փորձեն հայերէն սորվիլ, հայկական աւանդութիւններուն, մշակոյթին եւ խոհանոցին ծանօթանալ։ Սակայն ոմանք անոնց դէմ են…

Սակայն մենք չենք կրնար համայնքի դարպասներուն պահապան կանգնող թիկնապահներ ունենալ։ Ոեւէ մէկը կրնայ համայնքին մաս կազմել։ Եւ պէտք է մաս կազմեն, որովհետեւ մեզ պիտի վերաշխուժացնեն։ Այս բոլորը իբրեւ հայ կ’ըսեմ։ Կը տեսնեմ, թէ ինչպէ՛ս հայկական ինքնութեան կը կառչին։

Առաջին անգամ ըլլալով տէրսիմահայեր պիտի մասնակցին (Երեւանի մէջ) Համահայկական խաղերուն։ Կազմակերպութեան մաս կազմեցի եւ անոնց հետ պիտի մեկնիմ։ Ոմանք մէկ բառ իսկ հայերէն չեն խօսիր, կամ կրնան մէկ բառ գիտնալ։ Անոնցմէ ոմանք մտավախութիւն ունին, թէ իրենց վարմունքը կրնայ ընդունելի չըլլալ…

 

Ն.Պ.- Թէ պիտի մերժուին…

Ս.Թ.- Բայցեւայնպէս կ’ուզեն (Հայաստան) երթալ, որովհետեւ հայրենիքն է, ճիշդ ինչպէս Տէրսիմը հայրենիքն է։ Ասիկա նշանակալից է։ Կան ցուլուածներ, որոնք մեզի պէս ցուլումին դէմ կը պայքարին։ Իսկ ոմանք ալ հայ չեն ծնած, սակայն կ’ուզեն պայքարիլ վերստին հայ դառնալու համար։

«Արմէն» գաղթակայանի այցելուներէն գիտեմ… կայ Թուզլայի բնակիչ մարդ մը, որ նախապէս Ազգայնական շարժում կուսակցութեան, ֆաշիստական կազմակերպութեան անդամ էր, ան մէկ տարի առաջ յայտնաբերած է, որ հայ է եւ կուսակցութենէն հեռացած է։ Ան Ատանայի եւ Կիլիկիոյ մէջ իր արմատները գտաւ։ Գրեթէ ամէն գիշեր գաղթակայան կը գտնուի։ Ան Թուզլա բնակելուն կամ դրացի մը ըլլալուն համար չեկաւ, այլ՝ որովհետեւ հայ է։ Ան այդտեղ է իր ինքնութեան համար։ Եւ ասիկա մարդ մըն է, որ մէկ տարի առաջ ֆաշիստական կազմակերպութեան մը անդամ էր եւ հաւանաբար ինք եւս հայերուն կը հայհոյէր։ Ան մեր կերածով, մեր սիրածով եւ աւանդութիւններով հետաքրքրուած է։ Ասիկա նշանակալից է։ Պէտք է զինք ընդունինք։ Մասամբ այդ է պատճառը, որ հայերէն լեզուի դասընթացքներ կու տանք։ Մէկու մը հայկականութիւնը չափող սարք մը չունինք։

 

Ն.Պ.- Եթէ իրենք զիրենք հայ կը զգան, անոնք հայ են, վերջ։

Ս.Թ.- Անոնք ապրած են ու կը շարունակեն ապրիլ ցեղասպանութեան իրողութիւնը։ Անոնք խտրական վերաբերմունքի արժանացած են։ Այդ մէկը չմոռնանք։ Այդ փորձառութիւնը ունեցած են։ Անոնք ատելութեան մթնոլորտի մէջ ապրած են։ Փորձած են ապրիլ։ Այժմ անոնցմէ ոմանք մկրտուած են։ Ոմանք անաստուածներ են, սակայն կ’ըսեն թէ հայ են։ Բարեկամ մը ունինք, որ մկրտուած էր, եւ այժմ թրքերէնով, հայրերէնով եւ համշէնահայերէնով կը գրէ գիրքեր լեզուի մասին՝ օգտագործելով լատինական տառերը։ Ան շատ աւելի նպաստ բերած է քան բազմաթիւ քրիստոնեայ հայեր, եւ ինչպէս գիտէք Համշէնի մէջ կան ոմանք, որոնք իրենց հայ ըլլալը չեն ընդունիր եւ կը վիրաւորուին, եթէ այդպիսի բան մը ըսես։ Ոմանք կը վախնան, իսկ ուրիշներ այդտեղ գործադրուած գաղափարախօսական քարոզչութեան զոհերն են։ 100 տարի շարունակ սորվեցանք, թէ ցեղասպանութիւն գործուած է։ 100 տարի փորձեցին մեզի համոզել, թէ ցեղասպանութիւն չէ գործուած։ Այդ ալ պատճառ մըն է, որ ցեղասպանութեան ճանաչումը պարզ հարց մը չէ մեզի համար։


Leave a Comment

You must be logged in to post a comment.