Հնարաւոր չեղաւ կանխել աղէտը Լեռնային Ղարաբաղում. Լիլիթ Գալստեան

Եւրոպայում Անվտանգութեան և Համագործակցութեան Կազմակերպութեան Երեւանում կայացած Խորհրդարանական վեհաժողովի (ԵԱՀԿ ԽՎ) ընթացքում, ՀՀ ԱԺ պատուիրակութեան անդամ, «Հայաստան» խմբակցութեան ներկայացուցիչ Լիլիթ Գալստեանը յիշեցրել է գործընկերներին, որ միջազգային հանրութեանն ուղղուած Հայաստանի կոչերը տեղ չհասան, եւ հնարաւոր չեղաւ կանխել աղէտը Լեռնային Ղարաբաղում:

«Յարգելի գործընկերներ,

Մեր նստաշրջանը տեղի է ունենում աշխարհաքաղաքական անկայուն միջավայրում, ուր հարցականի տակ են հազարաւոր անմեղ մարդկանց հիմնարար իրաւունքները, հազարաւոր մարդիկ տառապում են պատերազմի եւ ագրեսիայի պատճառով։

Ցաւօք, մեր տարածաշրջանը նոյնպէս վերածուել է հակամարտութեան փոթորկուն խաչմերուկների։

Այն, ինչ տեղի ունեցաւ Լեռնային Ղարաբաղում, միջազգայնօրէն ճանաչուած յանցագործութիւն է՝ նպատակադրուած վերացնելու կոնկրետ էթնիկ խմբի։ Եւ, այնուամենայնիւ, այս ողբերգութիւնից կարելի էր խուսափել, եթէ միջազգային հանրութիւնը հետաքրքրուած լինէր։ Կանխորոշուող աղէտի մասին մեր զգուշացումներն ու տագնապներն անպատասխան մնացին, իսկ միջազգային հանրութեան շարունակուող անհամարժէք արձագանգը կանաչ լոյս վառեց, որ պատասխանատուութեան չենթարկուած Ատրպէյճանը ռազմական նոր յանցագործութիւններ իրականացնի։

Ատրպէյճանի կողմից իրականացուած սովի ցեղասպանական շրջափակումը մէկ նպատակ ունէր՝ իր երեքհազարամեայ հողից ու հայրենիքից դուրս մղել Լեռնային Ղարաբաղի բնիկ բնակչութեանը։

Մօտ 150.000 հայեր, այդ թուում՝ պատերազմի ժամանակ տեղահանուածները, բռնի տեղահանութեան արդիւնքում յայտնուեցին Հայաստանում։

Հակառակ Նոյեմբերի 9-ի յայտարարութեան, Ատրպէյճանում ապօրինաբար առեւանգուել եւ կալանաւորուել եւ պահւում են շուրջ 55 հայ ռազմագերիներ, քաղաքացիական անձինք, այդ թուում՝ Լեռնային Ղարաբաղի Հանրապետութեան ընտրուած քաղաքական ղեկավարութիւնը։ Իրականում նրանք ալիեւեան ռեժիմի քաղբանտարկեալներ են։

Լեռնային Ղարաբաղի օկուպացուած տարածքներում Ատրպէյճանն իրականացնում է հայկական հարուստ մշակութային եւ կրօնական ժառանգութեան վերացման փաստագրուած քաղաքականութիւն։

Աւելին, Ատրպէյճանի կողմից շարունակւում են օկուպացուած մնալ Հայաստանի 200 քառակուսի քիլոմեթր ինքնիշխան տարածքներ, եւ շարունակւում է Հայաստանը «Արեւմտեան Ատրպէյճան» է հռետորաբանութիւնը։

Անշուշտ, Լեռնային Ղարաբաղի ժողովուրդը բարձր է գնահատում միջազգային մարդասիրական օգնութիւնը։ Բայց այն, ինչի նրանք ձգտում են, իրենց ապահով վերադարձն է իրենց հայրենիք: Ոչ ոք չի կարող նրանց զրկել սեփական ՀԱՅՐԵՆԻՔ-ում ապրելու եւ ինքնորոշուելու իրաւունքից։

Մենք պէտք է գիտակցենք, որ Ատրպէյճանի բռնապետական ռեժիմը չի կարող հայերի իրաւունքն ու անվտանգութիւնը երաշխաւորել, եւ խաղաղութեան համաձայնագիրն, ըստ էութեան, կը յանգեցնի էթնիկ զտումների։

Մեր կազմակերպութեան նկատմամբ վստահութիւնը կախուած է նաեւ մեր անհատական պատասխանատուութիւնից: Ահա, թէ ինչու եմ կոչ ուղղում իմ գործընկերներին՝ սատարել իրական արդարութեանը, իրական ժողովրդավարութեանն ու մարդու իրաւունքներին։ Արդեօ՞ք մենք բաւարար ջանքեր ենք գործադրում ներկայիս կամ ապագայ պատերազմներն ու ցեղասպանութիւնները կանխարգելելու համար:

Առաջարկութիւնս մէկն է՝ մեր կազմակերպութեան յանձնառութիւններիի շրջանակում իրական՝ ջանքեր գործադրենք, իրական անվտանգային մեխանիզմներ եւ երաշխիքներ գործադրենք, որպէսզի կարողանանք ապահովել Լեռնային Ղարաբաղի հայ բնակչութեան վերադարձը սեփական Հայրենիք։

Հակառակ դէպքում, մենք բոլորս հերթական ողբերգութեան եւ պատերազմի վկան ենք դառնալու՝ կիսելով ողջ պատասխանատուութիւնը»։