Արմէն Ռուստամեան. «Մեր Ուժը Միասնականութեան Մէջ Է»
«Երկիր մետիա» պատկերասփիւռի կայանի «Հարցեր` դաշնակցականներին» հաղորդումին հիւրընկալուած ՀՅԴ Բիւրոյի քաղաքական ներկայացուցիչ, Ազգային ժողովի ՀՅԴ խմբակցութեան ղեկավար Արմէն Ռուստամեանը` պատասխանելով քաղաքացիի մը այն հարցումին, թէ ինչո՛ւ ինք կը գլխաւորէ արտահերթ խորհրդարանական ընտրութիւններուն ՀՅԴ համապետական ցանկը` ըսած է, որ ատիկա եղած է կուսակցութեան որոշումը, ինչպէս նախորդ տարի:
«Գիտէք, որ 2017 թուականին մենք դրել ենք խնդիրներ` «Նոր սկիզբ, արդար Հայաստան» յայտնի կարգախօսով, որն ընթացքի մէջ է: Այդ ժամանակ մենք առիթ ունեցանք մեր ժողովրդին ներկայացնելու, թէ որն է Դաշնակցութեան առաքելութիւնը, որը դեռ պէտք է շարունակուի: Այն ժամանակ էլ ես էի ղեկավարում ցուցակը: Կարծում եմ` այդ տրամաբանութիւնը պահպանելով է, որ կուսակցութիւնը նման որոշում է կայացրել», ըսած է ան:
Ռուստամեան շեշտած է, որ, այնուամենայնիւ, այստեղ ղեկավարելու խնդիր չկայ: «Մեր կուսակցութեան մէջ ընդհանրապէս ղեկավարներ չկան, ՀՅԴ-ն խմբային ղեկավարուող կուսակցութիւն է, ամբողջական մէկ խումբ է, ուր ամէն մէկն իր ուրոյն դէմքն ու դիմագիծը, իր ոճն ու տրամաբանութիւնն ունի», ըսած է ան:
Պատասխանելով այն հարցումին, թէ ցանկը գլխաւորելու` կուսակցութեան որոշման մէջ կարեւոր նկատուա՞ծ է արդեօք, Ազգային ժողովին մէջ իր փորձառութիւնը, պատգամաւորը նշած է. «Կարծում եմ` այո՛: Իմ փորձը միայն Ազգային ժողովում չէ: Չգիտեմ` դա լաւ է, թէ` վատ, բախտաւորութիւն է, թէ` ոչ այնքան, կարելի է ասել, որ 30 տարի քաղաքական պայքարի մէջ եմ: 1988 թուականի մեր համազգային շարժումը բոլորին, այդ թւում` նաեւ ինձ, կտրեց հիմնական զբաղմունքից: Ես մասնագիտութեամբ ֆիզիքոս եմ, եւ այդ օրերին գիտութեան մէջ էի խորացած, բայց կեանքը ստիպեց, որ զբաղուենք ազգային հարցերով եւ, մեզանից անկախ, դարձանք քաղաքական գործիչ: Ի հարկէ, 30 տարուայ այդ փորձառութիւնը հիմա շատ կարեւոր է, որովհետեւ մեր կուսակցութիւնը, իրաւունք ունեմ ասելու, քաղաքական դաշտում լինելով ամենափորձառուն, ցանկացած քայլ կատարելիս նախեւառաջ ամբողջ պատմական ընթացքի վրայ է այն տեղաւորում եւ դրա հետ համեմատելով է նայում` ճի՞շդ է, թէ՞ սխալ»:
Ռուստամեանի խօսքով` Դաշնակցութիւնը միւսներուն նման չէ, որ այսօր բան մը ըսէ, վաղը անկէ պատասխան չպահանջեն: «Շատ յաճախ անձի շուրջ ստեղծուած կուսակցութիւններ են: Անձ է` այսօր մի բան կ՛ասի, վաղը` ուրիշ բան: Խօսքը չի էլ գնում երկար, տարիներ շարունակ նոյն բանն ասելու մասին, մարդիկ կան, որ օրուան մէջ տեսակէտ են փոխում: Յաճախ մեզ էլ են փորձում դա վերագրել` առանց խորամուխ լինելու, որ Դաշնակցութիւնն իր ծրագրերի եւ մօտեցումների մէջ անշեղ է եղել: Դաշնակցութեան գաղափարական եւ քաղաքական ընդհանուր ուղեգիծը միշտ մնացել է նոյնը: Եւ այս 30 տարուայ ընթացքում, իմ տեսակէտն ու մասնակցութիւնը ունենալով, վստահաբար կարող եմ ասել, որ չկայ տեղ, որ որեւէ մէկը կարող է ապացուցել, որ Դաշնակցութիւնը շեղուել է իր ասածներից եւ ուղեգծից: Հնարաւոր է` եղել են քայլեր, որ մէկը մարտավարական առումով սխալ է համարել: Մենք մեր ամենամեծ քննադատն ենք: Դաշնակցութեան ուժը հէնց դա է, որ, ամէն փուլ ամփոփելով, անգամ` ոչ միայն պատմական, այլ նաեւ ամէն մի քաղաքական իրադարձութիւն մեր կուսակցութեան մէջ շատ լուրջ քննարկումների առարկայ է դառնում: Մենք ամէն քայլը փորձում ենք կատարել համոզումով, միասնական: Սա է մեր ուժը», նշած է ան:
Ռուստամեան կրկնած է, որ որոշումները Դաշնակցութեան մէջ կը կայացուին ժողովրդավարութեամբ` լայն քննարկումներու իբրեւ արդիւնք, բոլորն ազատ են` իրենց տեսակէտները ժողովներու ժամանակ ներկայացնելու, կրնան իրենց մօտեցումները պաշտպանել` անկախ կուսակցական հանգամանքէն, բայց երբ որոշումներ կ՛ընդունուին, բոլորն ալ պարտաւոր են այդ որոշումները կատարել անշեղօրէն: Ան խոստովանած է նաեւ, որ եղած են նաեւ դէպքեր, որ «իր սրտով չեն եղած», բայց որոշումը կատարած է:
«Շատ յաճախ պարզուել է, որ դու տեսակէտում սխալւում էիր, եւ մեծամասնութեան ասածն, այնուամենայնիւ, աւելի ճիշդ էր: Միշտ էլ կարելի է ցանկացած որոշում, քայլ քննադատել, այն էլ` յետադարձ, այսինքն` անցնում է մի 100 տարի, յետ են գնում ու, այդ օրերի մէջ չլինելով, սկսում են որոշել` Դաշնակցութիւնն այն ժամանակ ճի՞շդ է իրեն պահել, թէ՞ սխալ` առանց խորամուխ լինելու պայմանների եւ իրավիճակի նրբութիւնների մէջ: Ես վստահ եմ, որ Դաշնակցութեան հիմքերն այնքան անաղարտ են, եւ այնքան նուիրեալներ կան կուսակցութեան մէջ, որ միայն դա բաւարար է` ստիպելու յարգել այս կուսակցութիւնը», ըսած է պատգամաւորը:
Ռուստամեան նաեւ ընդգծած է, որ Դաշնակցութիւնը բազմաթիւ մեծեր տուած է, նոյնիսկ կան անուններ, որոնց դաշնակցական ըլլալէն շատեր տեղեակ չեն: «Օրինակ` Յովհաննէս Թումանեան, Վահան Տէրեան, Աւետիք Իսահակեան, դեռ չեմ խօսում կարկառուն դաշնակցականների մասին` Դրօ, Արամ Մանուկեան եւ այլն: Այդ մարդիկ պատահական չէ, որ մտան Դաշնակցութեան մէջ եւ շատ մեծ դեր խաղացին, որ ամրապնդուի այս կառոյցը` իր փլաթֆորմով, մանիֆեսթով, ծրագրերով, կանոններով, կանոնագրով, որը շատ քիչ փոփոխութիւնների է ենթարկւում, որովհետեւ ժամանակի փորձութիւնն է անցել», նշած է ՀՅԴ Բիւրոյի քաղաքական ներկայացուցիչը:
«Հեռուստամարաթոն-2018»-ի ընթացքին հանգանակուած է 11 միլիոն 106 հազար տոլար` աւելի քիչ, քան նախորդ տարի: Կ՛ակնկալուէր, որ այս տարի աւելի մեծ գումարներ կը փոխանցուին` հաշուի առնելով այն հանգամանքը, որ ապրիլ-մայիսէն ետք վարչապետն ալ, օրուան իշխանութիւններն ալ կը յայտարարէին, որ մարդոց մէջ հաւատը վերականգնուած է, համասփիւռ հայութիւնն ալ պատրաստ է մեծ գումարներ տալ, որովհետեւ, անոնց բնորոշմամբ, արդէն նոր, արդար Հայաստան է:
Արմէն Ռուստամեանը հանգանակուած` համեմատաբար քիչ գումարին կապակցութեամբ ափսոսանք յայտնած է. «Ակնկալիքն այնպիսին էր, որ այս յեղափոխական փաթոսը նաեւ վերածուի ճշգրիտ քայլերի: Սա պէտք է շատ լաւ նշան, ահազանգ լինի մեր իշխանութիւնների համար, որ եթէ իրենց թւում է` միայն յայտարարութիւններով, խանդավառութիւններով ինչ որ բաներ իրենք տեղից շարժելու են, չարաչար սխալւում են», նշած է ան:
Ըստ Ռուստամեանի, այդ բոլորը պէտք է կարենալ նախապէս կազմակերպել: «Դրամահաւաքն էլ կազմակերպչական ջիղ եւ նախապատրաստական աշխատանք է պահանջում, որը պատշաճ մակարդակով հաստատ չի արուել, որ այդպիսին է վիճակը: Մենք, բնականաբար, մեր բոլոր կառոյցներով աշխատել ենք եւ հրահանգել` Միացեալ Նահանգներում, Քանատայում եւ այլուր, շատ աշխուժ լինել, նրանք էլ աշխուժօրէն մասնակցել են: Դա կարելի է փաստերով արձանագրել», նշած է պատգամաւորը:
Անոր համաձայն, հանգանակուած քիչ գումարը կարելի է կապել երկու պատճառի հետ: Առաջինը` հոգաբարձուներու խորհուրդի գործադիր տնօրէնի հետ կապուած սքանտալային բացայայտումն է, որ գումարներ վերցուցած էր, խաղատան մէջ դրած, յետոյ` վերականգնած:
«Բնականաբար, սա հարուած հասցրեց հիմնադրամի հեղինակութեանը: Սա նշանակում է` այն փոփոխութիւնները, որոնք կատարուեցին, վստահութիւն չառաջացրեցին: Պէտք է ազդէին, բայց, փաստօրէն, չեն ազդել: Փաստօրէն, ամէն ինչ չէ, որ հալած իւղի պէս ընդունւում է, որ` եթէ մենք եկել ենք, ուրեմն այլեւս ամէն ինչ լաւ է, որեւէ փտածութիւն դրսեւորում չի կարող լինել, ամէն ինչ արդէն վստահելի է: Պարզւում է` այդպէս չէ, բոլորը դրանում համոզուել են: Ուրեմն այստեղ խնդիրներ կան, որոնցից այսօրուայ իշխանութիւնները պէտք է լուրջ եզրակացութիւններ անեն», նշած է Արմէն Ռուստամեան:
Անոր խօսքով` պէտք չէ հարցը շրջանցել տարբեր պատճառաբանութիւններով` բացատրելով, որ իբր թէ Ռուսիոյ մեծահարուստները չեն մասնակցիր: «Իսկ հարց է առաջանում` ինչո՞ւ չեն մասնակցել», հարցուցած է Ռուստամեան:
Դիտարկման, թէ վարչապետը Ռուսիոյ հայ գործարարներուն հետ հանդիպած էր, ինչ որ պէտք է ազդած ըլլար, Ռուստամեան արձագանգած է. «Հանդիպում էր, եւ այնպիսի տպաւորութիւն է, որ որտեղ հանդիպում է, այնտեղ խանդավառութիւն է, մարդիկ տեղ են ման գալիս իրենց աջակցութիւնը նոր իշխանութիւններին, նոր Հայաստանին, թաւշեայ յեղափոխութեանը բերելու համար: Բայց սա առաջին նշանն է, որ իրականում այդպէս չէ: Սա պահանջում է տքնաջան աշխատանք: Պարզ յայտարարութիւններով եւ միայն հռետորաբանութեամբ չես կարող հասնել քո դրած նպատակին»:
Եթէ ճգնաժամը մէկ օրուան մէջ կը յառաջանայ, ուրեմն ճգնաժամ չէ: Ճգնաժամը չի կրնար յանկարծ բուսնիլ, ըսած է Արմէն Ռուստամեան` անդրադառնալով ընտրութիւնները հապճեպ կատարելու` Նիկոլ Փաշինեանին որոշման:
Ան նշած է, որ Փաշինեան երեք հիմնաւոր պատճառ ներկայացուցած է ընտրութիւնները դեկտեմբերին կատարելու համար, սակայն երեք պատճառին առկայութիւնը ցոյց կու տայ, որ իրականութեան մէջ ատոնցմէ ոչ մէկը հիմնաւոր է: «Նշանակում է` երեքն էլ բերում ես, որ մէկի պակասը լրացնես միւսով: Երեքն էլ անհիմն են եւ բաւարար չեն, որ ասեն` ժողովուրդը պահանջեց դեկտեմբերին: Նախ` ժողովուրդը չի պահանջել դեկտեմբերին, ինքը` Նիկոլ Փաշինեանը, այդպէս որոշած, եկել, հանդիպել է Վահրամ Բաղդասարեանի հետ եւ ասել, որ դեկտեմբերին են անցկացնելու, քանի որ պատգամաւորները որոշել են կանոնակարգի փոփոխութիւն կատարել: Սա բանալին է` հասկանալու, թէ ինչ է կատարուել», ըսած է պատգամաւորը:
Ան նշած է, որ այնպէս կը ներկայացնեն, որ ասիկա իբր թէ հակայեղափոխական դրսեւորում էր, կամ, ըստ Փաշինեանի, իրենք պատերազմ յայտարարած են ժողովուրդին: «Երբ եկաւ, մենք նրա ասացինք` եղբա՛յր, այն ինչ արել ենք, դու պիտի շնորհակալ լինես դրա համար, որովհետեւ մենք արել ենք պարզ տրամաբանութեամբ, որ եթէ լուծարման ճանապարհով է գնում նոր ընտրութիւններին հասնելու այս ընթացքը, Ազգային ժողովը պէտք է արձակուի իրաւունքի ուժով, ոչ թէ պարտադրանքով, ուժի իրաւունքով: Մի քիչ անցաւ, եւ նրանք հասկացան, որ եթէ ինչ-որ բան Սահմանադրութեանը մի տառով կամ ստորակէտով չի համապատասխանում, ական են դնում ընտրութիւնների տակ, եւ յետոյ կարող է վիճարկուել` այս ընտրութիւններն արդեօք օրինակա՞ն էին, թէ՞ ոչ: Դրա համար եղաւ քաղաքական այս բեմականացումը, թէ` առաջադրում ենք, բայց մի՛ ընտրէք: Նիկոլ Փաշինեանին առաջադրում ենք ոչ թէ ընտրելու, այլ չընտրելու համար: Կարելի է ասել, որ սա մեծ խաբէութիւն էր, հասարակական կարծիքի ձեռնածութիւն էր: Ես վստահ եմ` այն մարդիկ, որոնք եկել էին հրապարակ, բացարձակապէս տեղեակ չէին, թէ ընդհանրապէս ինչի մասին է խօսքը: Աւելին ասեմ` նրա իսկ թիմում մարդիկ կային, որ չգիտեն` ի՞նչ է այս օրէնքն իրենից ներկայացնում», ըսած է Ռուստամեան` շեշտելով, որ իրենց անցած ամբողջ պատմութեան մէջ առաջին անգամը եղած է, որ նման իրավիճակի դէմ յանդիման եղած են:
«Փտածութեան մէջ անգամ մեզ երբեք ոեւէ մէկը, վարչապետ կամ վարչապետի կողմից լիազօրուած անձ, չի ասել` փոխէք ձեր հրապարակածը, եթէ չփոխէք, մեր կապերը խզւում են: Ինձ առաջին փոխվարչապետը զանգել է ու ասել` գիտէք, եթէ դուք ձեր տեսակէտը չփոխէք եւ կողմ քուէարկէք օրինագծին, մեր կապերը խզւում են: Ես ասացի` նախ այսքան ժամանակ մենք չենք էլ յարաբերուել, երկու-երեք ամիս է` ուզում ենք հանդիպել վարչապետի հետ, մեր տեսակէտները ներկայացնել, փոխանցել մեր մտահոգութիւնները, հարցեր կան լուծելու, հնարաւորութիւն չի գտնում վարչապետը. սա մէկ: Երկրորդ` մենք համախոհ գործընկերներ ենք, նոյն կառավարութեան մէջ ենք, փոխանակ առաջին հերթին մեզ հետ սկսէք բանակցել` հասկանալու համար, թէ ինչպէ՞ս ենք գնալու Ազգային ժողովի լուծարմանը, դուք մեզ մի կողմ էք դրել, գնացել, բանակցում էք հանրապետականների հետ: Սա արդէն էթիքայի խախտում է», նշած է Ռուստամեան:
Ըստ անոր, եթէ այսօր իրենք ըլլան բծախնդիր, Քրէական օրէնսգիրքին մէջ կայ 301.1 յօդուածը, համաձայն որուն, եթէ Ազգային ժողովին կը պարտադրեն որոշում, անգամ` անոր լիազօրութենէն բխած, ատիկա քրէօրէն հետապնդելի է` 3-էն 10 տարի ազատազրկում կը հասնի: Իսկ եթէ ատիկա կատարուած է ծանրացուցիչ հանգամանքներու մէջ` մինչեւ ցմահ բանտարկութիւն:
«Ես Փաշինեանին ասացի, որ մեր խմբակցութիւնը եօթ հոգի է, որից չորսին չեն թողել մտնել Ազգային ժողով: Եթէ մենք հետեւողական լինենք մեր քայլերի մէջ, ովքեր չեն թողել մեր պատգամաւորներին մտնել Ազգային ժողով, 301.1 յօդուածով պէտք է դատուեն: Այն յայտարարութիւնը, որ արեց հէնց նրա խմբակիցը (խմբ.- Ալեն Սիմոնեանը), որ պատգամաւորները պէտք է յայտնուեն «Սանիթեք»-ի աղբարկղերում, հէնց նրա համար այս յօդուածը կիրառելի է, եւ նա այդ յօդուածով կարող է պատասխանատուութեան ենթարկուել», ըսած է պատգամաւորը` աւելցնելով. «Այն ժամանակ էլ եմ յայտարարել, հիմա կրկնում եմ` եթէ ես Սահմանադրութեան տառն ու ոգին եմ պահպանում եւ դրա համար հակայեղափոխական եմ դառնում, ուրեմն առաջին հակայեղափոխականը, այո՛, հէնց ես եմ: Այսինքն` ես յեղափոխութեան շահերից բխող քայլ եմ կատարում, դառնում եմ հակայեղափոխական, ուրեմն յեղափոխութեան հետ մի բան այն չէ: Մենք այստեղ գործ ունենք կեղծ եւ շիտակ յեղափոխութիւնների հետ: Հիմա մեզանից ո՞վ է աւելի խորքային, անկեղծ եւ լիարժէք յեղափոխութիւն ուզում: Եթէ դու ուզում ես, Սահմանադրութիւնը խախտելով, յեղափոխութիւն անել, դա շուռ է գալու մեր դէմ, բումերանգով հարուածելու է մեզ: Նոյն սխալն արել են նախկինում, բայց նոր իշխանութիւնները այդպիսի սխալն անելու իրաւունք չունեն, ոչ էլ սահման ունեն»:
Արմէն Ռուստամեան յայտարարած է, որ ժողովուրդի ակնկալիքն այս յեղափոխութենէն շատ մեծ է, բայց այս ակնկալիքն առայժմ կը փարատի միայն մէկ բանով` վստահութեամբ:
«Ժամանակի ընթացքում այդ ակնկալիքը պահպանուելու է, մի բան էլ աւելի` աւելանալու է, որովհետեւ վիճակը չի լաւանում, խնդիրներն առայժմ չեն լուծւում, ընդհակառակը` շարունակում են կուտակուել` ընկերային, տնտեսական, ներքին եւ արտաքին: Արտաքինի մասին էլ չխօսենք, դա առանձին նիւթ է, որ խնդիրներ ենք ինքներս մեր գլխին սարքել: Այս խնդիրների կուտակման գունդը սկսում է մեծանալ, եւ յոյսը, բնականաբար, կամաց-կամաց մարելու է», նշած է պատգամաւորը:
Ան վստահութիւն յայտնած է, որ մայիս-յունիսին նոր իրավիճակ պիտի ստեղծուի, եւ ատիկա ամէնէն յաջող ժամանակն էր ընտրութիւններ կատարելու համար: «Սակայն խնդիրը դարձաւ ոչ թէ յեղափոխութեան նպատակներին այս ամբողջ գործընթացը ծառայեցնելը, ինչպէս ասում են, թէեւ յեղափոխութեան նպատակն անորոշ է, միայն մէկ յստակ նպատակ է եղել այդ յեղափոխութեան մէջ` մերժիր Սերժին: Թէ մերժելուց յետոյ ի՞նչ պիտի անեն, յայտնի չէ: Բացի դրանից` մենք ունենք Ղարաբաղի հարց: Պոլթընի այցը, նրա յայտարարութիւնները, Ղարաբաղի հարցը շուտափոյթ լուծելու հետ կապուած` Միլզի յայտարարութիւնները, աշխարհաքաղաքական նոր պատկերացում առաջացնելը` Իրանի հետ յարաբերութիւններում Հայաստանին ընդգրկելու հետ կապուած… Մանաւանդ` խորհրդարանում նոյեմբերի 1-ին Նիկոլ Փաշինեանի յայտարարութիւնը, որ Իրանի հետ սահմանը տէ ֆաքթօ կարող է ամէն պահի փակուել: Ինչպէ՞ս կարող է երկկողմ յարաբերութիւնների մէջ այդպիսի յայտարարութիւն անել: Տէ ֆաքթօ փակողը կա՛մ մենք ենք, կա՛մ Իրանը: Իրանը չի պատրաստւում փակել, այդ ո՞վ պէտք է փակի սահմանը, ինչո՞ւ պիտի դա ամէն պահի հնարաւոր լինի», նշած է Ռուստամեան:
Պատգամաւորին խօսքով` այսօր մենք արդէն խնդիր ունինք` մեր իրանցի հայրենակիցները, որ Հայաստանի Հանրապետութեան քաղաքացիներ են, կը կանչեն դրամատուներ եւ անոնց կը պարտադրեն, որ փակեն իրենց հաշիւները: «Մենք այդ մասին յայտարարութեամբ հանդէս եկանք: Սրանք առաջին ծիծեռնակներն են, մենք շատ աւելի լուրջ խնդիրների ենք դիմակայելու», ըսած է Ռուստամեանը:
Անոր համոզումով` Արցախի հարցը պիտի լուծուի մեծ վստահութիւն ունեցող իշխանութիւններու կողմէ, սակայն ներկայիս իրավիճակը նրան տէ ժավու կը յիշեցնէ: «90-ականներին նոյն բանը տեղի ունեցաւ. Լեւոն Տէր Պետրոսեանն ունեցաւ ընտրութիւնների 83 տոկոսը եւ առաջին քայլերը, որ սկսեց անել, հէնց Ղարաբաղի հարցի լուծման հետ էին կապուած: Բայց մեր բախտը բերեց նրանով, որ իշխանութիւնները ձեւաւորուել էին Ղարաբաղի խնդրի վրայ, եւ ներսում կային այդ հարց պաշտպանելու վճռականութիւն ունեցող անձինք: Դրա համար էլ Դաշնակցութիւնը փակուեց… Հիմա ո՞վ է ներսում Նիկոլ Փաշինեանի հետ այս խնդիրը կասեցնելու: Ովքե՞ր են տէր կանգնելու Ղարաբաղի հարցի ոչ բարենպաստ լուծման հետ կապուած զարգացումները խափանելուն: Չի երեւում այդ խումբը», ըսած է Ռուստամեանը` աւելցնելով. «Դրա համար մենք մեծ մտահոգութիւն ունենք: Ես չեմ ուզում` դա տեղի ունենայ, բայց մօտ ամիսներին պէտք է սպասենք Ղարաբաղի հարցում նոր զարգացումների»:
Պատգամաւորն անդրադարձած է նաեւ մենիշխանութիւն յիշեցնող ներկայ իրավիճակին: Անոր համոզմամբ` հին մենաշնորհը պիտի չփոխարինուի նորով, ատկէ լաւ բան չի սպասուիր, ինչքան ալ այդ անձը մեծ վստահութիւն ունենայ:
«Պէտք չէ թոյլ տանք, որպէսզի մեր պատմութեան` առնուազն այս 30 տարիների սխալները կրկնուեն: Տէ ժավուն, որ ասում եմ, Լեւոն Տէր Պետրոսեանի օրօք հէնց դա էր: Կար Գերագոյն խորհուրդ, խորհրդարանական համակարգ, նրան դա ձեռք չէր տալիս, փոխեց համակարգը, դարձաւ նախագահական համակարգ, եւ արդիւնքում` 1991-ին ձեռք բերեց 83 տոկոս վստահութիւն, բայց այդտեղից սկսուեց երկրի շեղումն իր ուղուց, ծուռ կառուցուեց մեր պետական շէնքը, հիմա էլ` քանդուեց: Եթէ դա շտկելու` մեր կատարած քայլերը չգնահատեն, «ղադրը» չիմանան, մենք նորից դատապարտուած ենք լինելու մի նոր անձիշխանութեան տիրապետութեան տակ ապրել, որից ոչ մի լաւ բան չի սպասւում», շեշտած է Ռուստամեանը: