Հայաստանի Դպրոցներուն Մէջ Ցեղասպանութիւն Կը Դասաւանդեն
ԵՐԵՒԱՆ, «Առաւօտ».- Հայոց Ցեղասպանութեան եւ Հայ Դատին նուիրուած դասագիրքերու հեղինակ դոկտ. Ռուբինա Փիրումեան կազմակերպած է «Հայոց Ցեղասպանութեան դասաւանդումը պատմուածքներու, հեքիաթներու, զրոյցներու, բանաստեղծութիւններու, փաստացի նիւթերի միջոցով» ուսուցիչներու համար ձեռնարկ մը, որ դպրոցներու ուսուցիչներու մասնակցութեամբ քննարկուեցաւ Մարտ 1ին, կրթութեան եւ գիտութեան նախարարութեան մէջ:
Ձեռնարկը նախ նախատեսուած էր Սփիւռքի դպրոցներուն համար, իսկ 2016ին ձեռնարկի մշակուած տարբերակը կրթութեան եւ գիտութեան նախարար Լեւոն Մկրտչեանի հրամանով երաշխաւորուած է գործածել նաեւ Հայաստանի հանրակրթական դպրոցներուն համար:
«Առաւօտ»ի հետ զրոյցի մը ընթացքին դոկտ. Ռ. Փիրումեան, ներկայացնելով ձեռնարկը՝ նշեց. «Հայաստանում Ցեղասպանութեան դասաւանդումը բաւական երկար ճանապարհ է անցել: Անկախութիւնից յետոյ այս խնդիրը բարձրացուել է, որ Հայոց Ցեղասպանութիւնն ու Հայկական Հարցը պէտք է դասաւանդուեն դպրոցում: Բաւական երկար ճանապարհ կտրելուց յետոյ որոշ արդիւնքի ենք հասել՝ շնորհիւ նախարարի: Այն ժամանակ էլ կրթութեան եւ գիտութեան նախարարը Լեւոն Մկրտչեանն էր, երբ ինձ առաջարկեցին գրել դասագիրքը, որը մի քանի փուլերից է անցել, նախ Հայոց Ցեղասպանութեան պատմութիւնը գրեցինք, որ աւելի բարձր դասարաններում պարապեն, եւ նոր պատմութիւնը, որ երեխաներին փոքր տարիքից կարելի է պարապել»:
«Առաւօտ»ի հարցումին, թէ արդեօք փոքր տարիքի երեխաներուն հետ մահուան եւ Ցեղասպանութեան մասին խօսիլը հոգեխոց (trauma) չի՞ յառաջացներ՝ Ռ. Փիրումեան պատասխանեց. «Այս հարցը բաւականին ծեծուել է, ԱՄՆում մանկավարժների, հոգեբանների հետ խորհրդակցել ենք: Նկատի ունենալով այլ ժողովուրդների փորձը, օրինակ՝ հրեաներինը, կարեւորել ենք այն, թէ ինչ մեթոդով եւ որքան պէտք է Ցեղասպանութիւնից խօսել երեխաների հետ: Ցեղասպանութիւնը բարդ հասկացութիւն է, եւ այդ հասկացութիւնը դասաւանդելու համար երեխան պէտք է մտաւոր պատրաստութիւն ունենայ: Զանազան թեմաներով երեխային պէտք է պատրաստել: Օրինակ, առաջին դասարանում երեխան պէտք է սովորի՝ ինչ է արդարութիւնը, ինչպէս կարելի է դժուար վիճակից դուրս գալ, ինչ է կորուստը, ինչպէս կարելի է յաղթահարել այն եւ այլն: Սրանք թեմաներ են, որ փոքր երեխաները կարող են ընկալել: Եւ երբ Ապրիլն է գալիս, ուզենք, թէ չուզենք, երեխաներն առնչւում են Ապրիլի 24ի, Ծիծեռնակաբերդի հետ: Արդէն այդտեղ կարելի է իրենց մտաւոր պատրաստութեան մակարդակի սահմաններում խօսել՝ առանց արիւնալի, սոսկալի տեսարանների: Մենք զոհի հոգեբանութիւն չէ, որ տալիս ենք երեխաներին. Ցեղասպանութիւնը մեր պահանջատիրութեան հիմքն է, չէ՞ որ մեր հանդէպ այդպիսի անարդարութիւն է կատարուել: Մենք ցեղասպանութիւն տեսած ազգ ենք, որն ամէն օր կրում է իր վրայ այդ անարդարութիւնը: Ցեղասպանութիւնը մեր առօրեայ կեանքի մէջ է, դրա համար էլ մեր կրթական ծրագրերը պէտք է մշակուեն աւելի շեշտուած ազգային գաղափարախօսութեամբ: Պէտք է երեխաներին սովորեցնել, որ թուրք եւ քուրդ ժողովուրդը մեծ մասնակցութիւն է ունեցել ցեղասպանութիւն իրականացնելիս, բայց նրանց հանդէպ չպէտք է ատելութիւն սրսկել»։
Ըստ Ռ. Փիրումեանի՝ պէտք է երեխաներուն ցոյց տալ, թէ թուրքերը ինչո՛ւ կ՛ուրանան եւ թէ անոնց ուրացումը պատմական առանցք չունի: